صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/08/03
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر نی ریز
موضوع
بررسی وجود تمام شرایط مندرج در ماده 45 اصلاحی قانون مبارزه با مواد مخدر برای صدور حکم اعدام
پرسش
در اجرای احکام کیفری پرونده‌ای در حال اجرا می‌باشد و دادگاه انقلاب در پرونده‌ای در خصوص حمل 7 کیلو هرویین حکم به 30 سال حبس و جریمه داده که پس از اعمال ماده 442 به 5/22 سال حبس کاهش یافته است. استدلال دادگاه هم این بوده که به دلیل حرمت خون مسلمان و فراهم نبودن تمامی شرایط بندهای ماده 45 الحاقی به قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر امکان صدور رای به اعدام نمی‌باشد. آیا این رای صحیح می‌باشد؟
نظر هیات عالی
این‌که در رای موضوع سوال احراز همه شرایط ماده 45 اصلاحی قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر را لازم دانسته، استنباطی اشتباه و مخالف قانون است؛ نظر اکثریت در حد این استنتاج صحیح اعلام می‌شود.
نظر اکثریت
استدلال قاضی صادرکننده رای دقیقاً اجتهاد در مقابل نص می‌باشد و چنین اختیاری نداشته است. صدر ماده 45 اصلاحی قانون مبارزه با مواد مخدر به صراحت گفته است مرتکبان جرایمی که در این قانون دارای مجازات اعدام یا حبس ابد هستند در صورت احراز یکی از شرایط ذیل در حکم مفسد فی‌الارض می‌باشند و به مجازات اعدام محکوم می‌گردند. لذا قاضی نمی‌تواند استدلال نماید که در خصوص موضوع حاضر شرایط سایر بندها هم فراهم باشد. البته در ذیل بند ت مقرر داشته که اجرای این بند نسبت به مرتکبان، متهمان و مجرمان قبل از لازم‌الاجرا شدن این ماده منوط به داشتن یکی از شرایط بندهای الف، ب، یا پ نیز می‌باشد. لذا در پرونده حاضر با توجه به تاریخ وقوع جرم که بعد از تصویب ماده 45 می‌باشد، داشتن شرایط یکی از بندهای دیگر لازم نیست و بایستی به اعدام محکوم گردد. بنابراین رای صادره خلاف بین قانون می‌باشد و قاضی اجرای احکام کیفری موظف است در راستای مواد 475 و 477 قانون آیین دادرسی کیفری اقدام نماید و هرچند اشتباه در رای به نفع متهم بوده، مراتب را به داستان اعلام نماید تا دادستان اقدامات را در راستای ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری انجام دهد.
نظر ابرازی
شاید تفسیر همکاران محترم مطابق نص ماده 45 الحاقی به قانون مواد مخدر باشد، اما به این نکته نیز بایستی توجه نمود که تفسیر عده قلیلی بر این است که در خصوص بند ت ماده 45 الحاقی، بایستی که یک از شرایط بندهای دیگر هم فراهم باشد و به نظر می‌رسد تفسیر چندان دور از منطق هم به نظر نمی‌رسد و چگونه است که در بند ت در خصوص متهمان قبل از اجرایی شدن این تبصره رعایت شرایط یکی از بندهای دیگر را ضروری دانسته است، پس شامل بعد از تاریخ تصویب آن هم می‌شود. از طرف دیگر با بررسی پرونده ملاحظه می‌گردد که متهم در کلیه مراحل رسیدگی و حتی در زمان کشف مواد ادعا نموده که به تصور تریاک حمل نموده و در زمان دستگیری متوجه شده که هرویین بوده است. لذا با توجه به تفسیر مذکور و نیز حرمت خون مسلمان می‌توان رای صادره از دادگاه انقلاب نی‌ریز را صحیح تلقی نمود.