صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/12/12
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر سمنان
موضوع
مسئولیت تولیدکننده مواد غذایی نسبت به فوت مصرف کننده آن
پرسش
در صورتی‌که در نتیجه مصرف مواد خوردنی و آشامیدنی، مصرف‌کننده کشته شود مطابق ماده 3 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و.... مجازات تولیدکننده مواد مذکور اعدام است. قطعا این مجازات با لحاظ سابقه یعنی تاریخ تصویب از جمله مجازات‌های حدی محسوب نمی‌شود و در طبقه‌بندی مجازات تعزیری نیز مجازات تعزیزی اعدام در قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی نشده است. حال پرسش این است؛ مجازات این جرم چیست؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال لازم است به آخرین اراده قانونگذار توجه شود. به نظر می‌رسد چنین رفتارهای مجرمانه‌ای مشمول عمومات فصل ششم از قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 با عنوان «موجبات ضمان» و به ویژه مواد 506 و 529 این قانون می‌باشد.
نظر اکثریت
با عنایت به این که تعزیر در لغت به معنای تأدیب و تعظیم و توقیر است و در قرآن کریم نیز در همین معنا بکار رفته است. لسان العرب، اصل تعزیر را تأدیب می‌داند و می‌گوید: «و به این خاطر به تأدیبی که کمتر از حد باشد تعزیر گفته می‌شود که جانی را از بازگشت به گناه باز می‌دارد.» و مجازات‌های تعزیری از حیث شدت و میزان، به هیچ وجه نباید فراتر و یا حتی همپایه مجازات‌های حدی باشد. لذا اعدام را نمی‌توان به‌عنوان مجازات تعزیری پذیرفت. از طرفی با نگاهی به سابقه فقهی مباحث مربوط به تعزیرات، این‌گونه به نظر می‌رسد که سزاوار نیست در برابر جرایمی که از نظر شارع، در درجه پائین‌تری از اهمیت نسبت به حدود قرار دارند، مجازاتی همپایه و یا حتی بیشتر از حدود تعیین شود و با عنایت به این که مقررات قانون مجازات اسلامی در مورد جنایات عمدی و غیر عمدی را باید آخرین اراده قانونگذار در زمینه جرایم علیه اشخاص دانست باید در رسیدگی به این جرم، مواد 290 تا 295 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و 616 قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 را مورد توجه قرار داد. در واقع با تصویب مقررات جدید در زمینه مجازات جرایم علیه تمامیت جسمانی در قانون مجازات اسلامی، قانونگذار به‌صورت ضمنی مجازات موضوع ماده 3 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی را نسخ کرده است.
نظر اقلیت
چنان که برخی از فقها نیز نظر داده‌اند، مجازات اعدام به‌عنوان مصداقی از مصادیق مجازات‌های تعزیری می‌تواند محسوب شود: زیرا دلایل این فقها صحت تجویز مجازات مرگ (و به‌طور کلی هرنوع مجازات هم پایه یا شدیدتراز مجازات‌های حدی) در مقام تعزیر عبارتند از: 1- رعایت مصلحت فرد و جامعه 2- قیام در مقابل افساد فی‌الارض 3 -نهی از منکر است و چون مجازات اعدام در ماده 3 قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی نیز با این اهداف وضع شده و با لحاظ مبانی و پیشینه فقهی موضوع این مجازات نیز می‌تواند به‌عنوان مجازات تعزیری محسوب شود، مجازات اعدام برای جرم موصوف همچنان پابرجا است و چون قانون خاص است که با عمومات قانون مجازات اسلامی قابل نسخ نیست به نظر می‌رسد دادگاه در تعیین کیفر جرم ارتکابی موضوع این ماده، مجازات اعدام را در نظر داشته باشد.