صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1401/07/07
برگزار شده توسط: استان خراسان شمالی/ شهر گرمه
موضوع
امکان تملک و یا اجاره مال موقوفه برای اجرای طرح‌های عمومی، عمرانی و نظامی
پرسش
الف: آیا شهرداری در اجرای قوانین شهری و شهر سازی حق تملک زمین موقوفه را دارد؟ ب: در صورت مثبت بودن پاسخ آیا شهرداری پس از تملک می‌تواند آن را به ثالث واگذار نماید؟ ج: در صورت امکان تملک آن و نحوه انتقال سند و بیع آن به چه صورت می‌باشد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال مطابق تبصره 4 ماده 5 لایحه قانون نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب 1358/11/17، در صورتی که نسبت به اموال موقوفه بنا به تشخیص اداره اوقاف شرعاً تبدیل به احسن مجاز باشد با رعایت ضوابط و تشریفات قانونی از طریق واگذاری، حسب مورد به دولت یا شهرداری و..... برای اجرای طرح ها ی عمومی، عمرانی و مستقل می‌شوند، والا از طریق اجاره طویل المدت نسبت به انتقال مالکیت منافع با امکان تمدید آن واگذاری به عمل می آید بنابراین بدون وجود شرایط مذکور ارکان تملک شهرداری نسبت به املاک اراضی موقوفه وجود ندارد.
نظر اتفاقی
الف: بین اینکه شهرداری حین بازگشایی راه و شوارع اقدام به تملک کرده یا اینکه از جهت توافق موقوف علیه جهت کسر هزینه های تفکیک تغییر کاربری و غیره اقدام نموده است باید تفکیک قائل شد و در مورد قسم اول امکان چنین توافقی وجود دارد، ولی در مورد قسم دوم بایستی شرایط قانونی و شرعی فروش ملک (از جمله چنانچه بیم سفک دماء بین موقوف علیهم رود) بررسی گردد و در صورت رعایت شرایط قانونی بیع تملک آن فاقد اشکال به نظر می‌رسد.
ب: چنانچه تملک صورت گرفته در مورد راهها و شوارع باشد قاعدتاً امکان واگذاری به غیر وجود ندارد اما اگر تملک در مورد کسر هزینه های تفکیک و تغییر کاربری و توافق با مالک صورت گرفته باشد با رعایت شرایط شرعی و قانونی بیع وقف امکان انتقال به شخص ثالث وجود دارد.
ج: چنانچه تشریفات شرعی و قانونی بیع مال موقوفه توسط دادگاه صالح احراز گردد الزام به تنظیم سند رسمی به نام شهرداری فاقد اشکال است.