تاریخ نظریه: 1396/07/19
شماره نظریه: 7/96/1646
شماره پرونده: 1751-139-95
استعلام:
دو نفر به لحاظ حدوث اختلاف هر یک داور انتخاب و بر داوران رجوع می کنند جمعا دو داور) داوران پس از رسیدگی در نهایت در یک سند رأی متعارض صادر می کنند بدین نحو که داور الف شخص ب را 1000000 ریال بدهکار می‌کند و بالعکس داور ب شخص الف را 1000000 ریال بدهکار می کند.
1- آیا انتخاب دو داور که در دعاوی خانوادگی نیز وفق آیه قرآنی رواج دارد به شیوه مذکور از سوی طرفین اختلاف قانونی است یا باید داوران به نحو فرد باشند؟
2- آیا صدور رأی از سوی دو داور به نحو متعارض و متهافت در یک سند رأی داوری محسوب است یا اساساً با توجه به مشخصه یک رأی و مفهوم آن رأی محسوب نمی شود زیرا هیات داوری مانند تعدد قاضی در دادگاه الزاماً باید یک رأی صادر نمایند.
3- تصمیم دادگاه صدور حکم به بطلان رأی داوری است یا صدور حکم به اعلام انبطال خود به خود باطل بودن رأی داوری یا تصمیم دیگری باید اتخاذ نماید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و2- اولا از مواد 459 و 464 قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی وانقلاب در امور مدنی 79 استفاده می‌شود در کلیه مواردی که هریک از طرفین، داور اختصاصی تعیین می‌کند، تعیین داور سوم الزامی است و گرنه انجام داوری مقدور نمی‌باشد. ثانیا: داوری موضوع مواد 27 و 28 قانون حمایت خانواده 1391 به طور کلی خارج از شمول مقررات داوری موضوع مواد 454 و بعد قانون آئین دادرسی در امور مدنی و ماهیتا باهم متفاوتند.
3- صرف نظر از ابهامی که در سوال وجود دارد، قانونگذار در برخی از مواد قانون آئین دادرسی در امور مدنی مانند مواد 490 و 491 این قانون از اصطلاح «...حکم بر بطلان....» رأی داور و در ماده 492 این قانون از اصطلاح «... ابطال رأی داور...» استفاده کرده است و در هر حال رأی دادگاه در این خصوص جنبه اعلامی دارد.