صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/17
برگزار شده توسط: استان کرمان/ شهر جیرفت
موضوع
ضابطه تعیین مجازات اشد در جرایم متعدد
پرسش
شخصی بابت ارتکاب بزه قتل غیرعمدی (موضوع ماده 616 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات) به تحمل 3سال حبس و بابت ارتکاب بزه خیانت در امانت به تحمل دو سال و نیم حبس محکوم گردیده است. با توجه به مقررات ماده 134 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 بایستی مجازات اشد یعنی سه سال حبس که برای قتل غیرعمدی صادر گردیده است اجرا گردد که این مجازات، مجازات تبعی ندارد اما مجازات خیانت در امانت که در فرض سوال قابلیت اجرا ندارد، مجازات تبعی درپی دارد، حال در این صورت آیا مجازات تبعی بایستی درحق محکوم علیه اجرا گردد؟
نظر هیئت عالی
ضابطه تشخیص مجازات اشد در محکومیت های متعدد، مجازات اصلی جرائم بدون توجه به آثار تبعی آنهاست و در صورتی که مجازات های اصلی جرائم متعدد یکسان باشد، مجازاتی که آثار تبعی دارد یا آثار تبعی آن بیشتر است، مجازات اشد محسوب می‌گردد. بنابراین اگر مجازات اصلی اشد فاقد آثار تبعی باشد، نمی توان آثار تبعی مجازات دیگر را بر آن بار نمود؛ زیرا طبق ماده 225 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، آثار تبعی محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان اعمال می‌شود و منظور از حکم در این ماده همان حکمی است که دارای آثار تبعی است لذا در فرض سوال با اجرای مجازات اشدی که فاقد آثار تبعی است، مجازات دیگر که دارای آثار تبعی است، جایگاهی برای اجراء ندارد؛ به عبارت دیگر اجرای آن منتفی است. بنابراین آثار تبعی آن نیز منتفی می‌گردد. نظریه فوق به شماره 7/97/2682 مورخ 1397/10/17 که از سوی اداره کل حقوقی قوه قضاییه صادر گردیده موید نظریه اکثریت است.
نظر اکثریت
اجرای مجازات تبعی تابع اجرای مجازات اصلی است و در فرض سوال وقتی مجازات اصلی قابلیت اجرایی ندارد، مجازات تبعی نیز قابلیت اجرایی ندارد.
نظر اقلیت
درفرض سوال محکوم علیه صرف نظر ازاجرای مجازات، بابت ارتکاب جرمی محکوم گردیده که دارای آثار تبعی است و ملاک و معیار درآثار تبعی موضوع ماده 25 قانون مجازات مصوب 1392 محکومیت است نه اجرای مجازات. این که قانون گذار در اجرای مجازات اصلی از بین روش های مختلف، روش اجرای مجازات اشد را برگزیده است، مجوزی بر عدم اجرای مجازات تبعی نمی‌باشد، زیرا اثر تبعی برای محکومیت به لحاظ ارتکاب جرم است نه اجرای مجازات. لازمه ی پذیرش نظر اول این است که در فرض سوال، چنان چه شخص فقط به جرم خیانت در امانت محکوم شود، آثار تبعی هم قطعا اجرا شود، ولی چون دو جرم مرتکب شده، از آثار تبعی معاف گردد.