صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/02/16
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر کلاله
موضوع
قواعد مربوط به ملاقات خویشاوندان اطفال
پرسش
با توجه به ماده 29 قانون حمایت خانواده آیا حق ملاقات خویشاوند غیروالد از طفل فقط منوط به طلاق والدین کودک است؟
نظر هیات عالی
با توجه به ماده 29 قانون حمایت خانواده و ماده 1174 قانون مدنی که ناظر بر جدائی زوجین صاحب فرزند از یکدیگر می‌باشد و جدائی و مفارقت ممکن است به لحاظ واقعه طلاق یا دلائل دیگری باشد، در هر حال حق ملاقات فرزند و طفل برای پدر و مادر و سایر بستگان صرفاً ناظر بر جدائی ناشی از طلاق نیست؛ بنابراین دادگاه با ملاحظه وابستگی‌های عاطفی طفل به پدر و مادر و سایر بستگان، زمان و مکان ملاقات طفل را معین می‌کند؛ با این وصف نظریه اقلیت مورد تایید هیات عالی است.
نظر اکثریت
در ماده 1174 قانون مدنی از عبارت در یک منزل سکونت نداشته باشند برمی‌آید که مقصود از ابوین پدر و مادر طفل هستند و کلمه ابوین جد پدری را شامل نمی‌شود. بنابراین ماده 1174 قانون مدنی متضمن حق ملاقات طفل برای خویشاوندان نیست. اگرچه در ماده 29 قانون حمایت خانواده به ملاقات سایر بستگان با طفل به اقتضای مصلحت او اشاره شده اما حکم مقرر در این ماده ناظر به فرض طلاق ابوین است. به عبارت دیگر از نظر قانون تا زمانی که کانون خانواده گسسته نشده و ابوین طفل در قید زوجیت یکدیگر هستند دخالت دادگاه در امور خصوصی و خانوادگی دیگران صلاح نیست و پدر و مادر طفل باید تصمیم بگیرند که فرزندشان با چه کسی ملاقات یا رفت و آمد داشته باشد و در صورت جدایی آنان از یکدیگر است که دادگاه مجاز می‌شود با لحاظ مصلحت طفل در مورد ملاقات سایر بستگان با کودک نیز اتخاذ تصمیم نماید.
نظر اقلیت
اگرچه در ماده 29 قانون حمایت خانواده بیان شده است که دادگاه در حین صدور حکم به طلاق با لحاظ مصلحت طفل در مورد ملاقات او با والدین یا بستگان اظهار نظر می‌نماید اما حکم مندرج در این ماده مفهوم مخالف ندارد و مقرره مندرج در این ماده صرفا جنبه ایجابی دارد و متضمن وظیفه دادگاه به تعیین تکلیف وضعیت ملاقات طفل در هنگام طلاق والدین او است و جنبه سلبی ندارد و به این معنا نیست که دادگاه در صورت عدم وقوع طلاق نمی‌تواند راجع به ملاقات کودک با سایر بستگان اظهار نظر کند. بلکه ضابطه اصلی و معیار مهم تصمیم گیری در این خصوص مصلحت طفل است. بنابراین مثلاً در فرضی که کودکی در کنار یکی از بستگان بزرگ شده و پرورش یافته و وابستگی عاطفی شدید به خویشاوند مذکور پیدا کرده حتی در صورت بقای زوجیت والدین کودک، دادگاه با لحاظ مصلحت طفل می‌تواند راجع به ملاقات او با خویشاوند مذکور اظهار نظر نماید.