رسیدگی به پرونده بدون ارجاع رئیس حوزه قضایی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/18
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر قروه

موضوع

رسیدگی به پرونده بدون ارجاع رئیس حوزه قضایی

پرسش

در پرونده نزاع دسته جمعی، پس از صدور کیفرخواست، شعبه کیفری سهواً بدون ارجاع رئیس حوزه قضایی اقدام به ثبت پرونده و رسیدگی مفصل و صدور حکم محکومیت به حبس و دیه نموده است؛ به دادنامه از حیث ماهوی اعتراض شده، دادگاه محترم تجدید نظر بدون ورود در ماهیت امر به جهت اینکه شعبه بدوی بدون ارجاع رسیدگی نموده دادنامه را نقض و جهت اتخاذ تصمیم قانونی به شعبه اعاده نموده، شعبه مزبور ارجاع رئیس حوزه قضایی را متعاقباً اخذ می‌نماید؛ اعلام کنید شعبه مرجوع الیه چگونه باید عمل کند؟ آیا پس از اخذ ارجاع می‌تواند راساً مبادرت به صدور رای نماید یا اینکه الزاماً نیاز به تشکیل یک جلسه رسیدگی می‌باشد؟

نظر هیئت عالی

چنانچه پس از نقض و اعاده پرونده، اداره کننده شعبه قاضی صادرکننده رأی منقوض باشد؛ بنظر چنان چه اقدامات سابق را کافی بداند؛ ضرورتی به تشکیل جلسه نیست، مفروض براین که قاضی دیگری تصدی شعبه را عهده دار باشد؛ تشکیل جلسه ضرورت دارد.
نظریات ابرازی در حد این استنتاج تأیید می‌شود.

نظر اکثریت

الزاما نیازمند تشکیل یک جلسه رسیدگی می‌باشد زیرا:
هر چند که دادگاه جلسه رسیدگی را قبلاً برگزار نموده و دفاع و آخرین دفاع متهمان را اخذ نموده ولی کلیه این اقدامات بدون ارجاع بوده؛ از مجموع مواد 89، 337، 338، 339 قانون آئین دادرسی کیفری استنباط می‌شود که ارجاع پرونده به شعبه رکن اولیه و پایه اساسی رسیدگی می‌باشد؛ در فرض سوال چنانچه پس ارجاع، قاضی رسیدگی کننده پرونده را از هر حیث تکمیل بداند ضرورتاً باید یک جلسه رسیدگی دیگر برگزار کند و رسیدگی های قبلی، قبل از ارجاع کفایت نمی کند؛ زیرا از مجموع مواد 341 و 342 قانون مزبور استنباط می‌شود که در جایی که نظر بر محکومیت یا تبرئه است تعیین وقت رسیدگی « پس از ارجاع » ضرورت دارد. رسیدگی های قبلی دادگاه قبل از ارجاع بوده در صورت قبول نظر اقلیت ظاهر ماده 342 که تشکیل جلسه رسیدگی پس از ارجاع را ضروری دانسته رعایت نخواهد شد از نظر اصولی نیز اشتغال یقینی برائت یقینی می خواهد؛ لذا رعایت ماده 342 صرفاً با برگزاری یک جلسه پس از ارجاع محقق خواهد شد.

نظر اقلیت

تشکیل جلسه رسیدگی مجدد در فرض سوال ضروری نیست زیرا:
چنانچه دادگاه رسیدگی کننده قبلی پس از اخذ ارجاع رئیس حوزه قضایی، رسیدگی های قبلی را که بدون ارجاع بوده کافی بداند و تحقیق دیگری لازم نداند ضرورتی بر تشکیل جلسه رسیدگی مجدد نمی‌باشد و فوراً اقدام به صدور رای می‌نماید؛ آنچه از مجموع مواد 341 و 342 قانون آئین دادرسی کیفری استنباط می‌شود یک جلسه رسیدگی بما هو جلسه می‌باشد که این جلسه در همان دادگاه، قبل از ارجاع تشکیل گردیده رسیدگی مجدد تحصیل حاصل است و عملی لغو و بیهوده است از نظر اصولی نیز ارجاع، شرط وجوب رسیدگی است نه شرط وجود (وقوع)؛ بدین توضیح که با ارجاع پرونده تکلیف و الزام بر رسیدگی برای قاضی محقق می‌شود؛ بدون ارجاع قاضی تکلیفی بر رسیدگی نداشته ولی چنانچه سهواً رسیدگی کرد و ختم جلسه را اعلام نمود اصل بر صحت رسیدگی های قبلی است و از قضا قاعده شک بعد از فراغ مانع از رسیدگی مجدد می‌شود؛ لذا با اخذ ارجاع از رئیس حوزه قضایی صحت رسیدگی های قبلی نیز استصحاب می‌گردد.