صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/07/10
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر استهبان
موضوع
صلاحیت دادگاه حقوقی در رسیدگی نسبت به درخواست تامین خواسته موضوع دیه و ضرر و زیان ناشی ضرب و جرح عمدی
پرسش
پس از صدور حکم به محکومیت متهم به پرداخت دیه به دلیل ایراد ضرب و جرح عمدی در دادگاه کیفری دو، در مهلت تجدیدنظرخواهی شاکی دادخواست قرار تامین خواسته خویش را تقدیم دادگاه حقوقی نموده است، آیا دادگاه حقوقی اساساً صلاحیت رسیدگی دارد یا اینکه باید قرار عدم صلاحیت به شایستگی محاکم کیفری صادر نماید؟
نظر هیات عالی
نظر به این که قرار تامین خواسته از دادگاهی صادر می‌شود که صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد و خواهان مکلف است پس از صدور قرار تامین خواسته نسبت به اصل دعوا دادخواست تسلیم نماید؛ نتیجتاً به دلالت این دو امر دادگاه حقوقی صلاحیت رسیدگی به درخواست تامین خواسته را دارا نمی‌باشد.
نظر اکثریت
محاکم کیفری صلاحیت رسیدگی به قرار تامین خواسته جهت دیه را ندارد؛ زیرا دیه ضرر و زیان نمی‌باشد تا مشمول ماده 107 قانون آیین دادرسی کیفری گردد. به عبارت دیگر دیه به نوعی مجازات محسوب می‌شود؛ لذا از آثار و تبعات جرم نیست که در قالب جبران خسارت در کنار مجازات اصلی مطرح شود. ماده 14 قانون مجازات اسلامی دیه را در زمره مجازات‌ها محسوب نموده است؛ لذا صرفاً محاکم حقوقی صلاحیت رسیدگی به تامین خواسته جهت دیه را دارند.
نظر اقلیت
دادگاه حقوقی اساساً صلاحیت رسیدگی ندارد و باید قرار عدم صلاحیت به شایستگی محاکم کیفری صادر نماید؛ زیرا اولاً؛ به موجب ماده 111 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست تامین از دادگاهی می‌شود که صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد در فرض مسئله دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی به قرار تامین خواسته را دارد؛ زیرا اصل دعوا در آن جا مطرح است. ثانیاً؛ به موجب ماده 112 قانون آیین دادرسی مدنی - حتی بر فرض صلاحیت دادگاه حقوقی - پس از صدور قرار تامین خواسته، خواهان باید ظرف ده روز از تاریخ صدور قرار نسبت به طرح اصل دعوا دادخواست مطالبه دیه بدهد. در حالی که چنین دعوایی در دادگاه کیفری مطرح است و طرح مجدد آن وجاهت ندارد؛ لذا در فرض سوال دادگاه حقوقی باید قرار عدم صلاحیت به شایستگی محاکم کیفری صادر نماید و چون دادگاه کیفری دو نسبت به اصل دعوا حکم صادر نموده به دلیل قاعده فراغ دادرس، صلاحیت رسیدگی ندارد و در صلاحیت محاکم تجدیدنظر می‌باشد.