تاریخ نظریه: 1401/07/04
شماره نظریه: 7/1401/595
شماره پرونده: 1401-9/1-595 ح
استعلام:
1- ضمانت اجرای عدم حضور مشاور خانواده در جلسه دادگاه خانواده چیست؟
2- آیا در صورت عدم حضور مشاور خانواده تشکیل جلسه دادگاه فاقد وجاهت قانونی است؟
3- آیا دادگاه تجدیدنظر می‌تواند به استناد عدم امضای صورت‌جلسه توسط مشاور و عدم حضور وی در جلسه، رأی دادگاه بدوی را نقض کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1، 2 و3- مستفاد از ماده 2 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 و تبصره آن، در فرض تشکیل دادگاه خانواده رسمیت جلسات دادگاه یادشده در رسیدگی به دعاوی موضوع ماده 4 این قانون منوط به حضور قاضی مشاور است. بنا به مراتب یاد شده، در فرض سوال که حسب مورد رئیس یا دادرس دادگاه خانواده بدون رسمیت جلسات دادگاه و بدون حضور قاضی مشاور اتخاذ تصمیم کرده است، رأی صادر شده فاقد شرایط قانونی است و از موجبات نقض آن است؛ مگر آن‌که قاضی مشاور دادگاه خانواده در مرخصی باشد و نتوان در نبود وی قاضی مشاور دیگری را به کار گرفت. توضیح آن‌که، از آن‌جا که ذیل ماده 2 قانون یادشده کسب نظر قاضی مشاور را صرفاً در خصوص دعاوی خانوادگی الزامی دانسته است، در امور حسبی و صدور قرار و دستور‌های قضایی نیازی به کسب نظر قاضی مشاور نیست؛ هر چند این امر مانع از این نیست که با موافقت رئیس یا دادرس شعبه، قاضی مشاور در خصوص موضوعات اخیر‌الذکر، اظهارنظر کند.
شایسته ذکر است چنانچه در حوزه قضایی، دادگاه خانواده تشکیل نشده و دادگاه عمومی حقوقی به این دعاوی رسیدگی کند، با توجه به رأی وحدت رویه شماره 741 مورخ 1394/3/26 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، حضور قاضی مشاور زن یا مرد در دادگاه ضرورت ندارد و حکم صادره از این جهت بی‌اعتبار نیست