صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/11/02
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر سراب
موضوع
پرداخت حق کسب وپیشه به مستاجری که در مدت طولانی باعث رونق محل شده
پرسش
با توجه به آن‌که آقای «ج» بیست سال در مغازه مشغول کسب و کار بوده و با فرض آن‌که نامبرده با اشتغالش در آن مغازه باعث رونق محل کار گشته آیا دادگاه حکم به پرداخت حق کسب و پیشه خواهد داد؟
نظر هیئت عالی
با فرض این‌که اشتغال متصرف در محل کسب و پیشه براساس مشروع و قانونی استوار باشد چون در فرض سوال بیست سال از اشتغال وی در محل مذکور می‌گذرد، موضوع با عنایت به ماده 11 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال 1376 از مقررات قانون اخیر‌الذکر مستثنی بوده و باید با مقررات قانون روابط موجر و مستأجر سال 1356 منطبق گردد. بنابراین، هرگاه شخص با اذن صریح یا ضمنی دیگری به هر صورت در مغازه‌ای به کسب مشغول بوده است با توجه به این‌که در ماده یک قانون سال 1356 صراحتاً قید گردیده است که (... در صورتی‌که تصرف متصرف بر حسب تراضی با موجر یا نماینده قانونی او به عنوان اجاره یا صلح منافع و یا هر عنوان دیگری، به منظور اجاره باشد... مشمول مقررات این قانون است). و بر دادگاه ثابت شود که اشتغال در مغازه مزبور عنوان اجاره را داشته است حق کسب و پیشه در هنگام تخلیه به مستأجر تعلق خواهد گرفت و در غیر این‌صورت پرداخت حق کسب و پیشه و تجارت به غیرمستأجر قابل تسری نیست.
نظر اتفاقی
با توجه به قوانین روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 و 1376 که اصولاً مفاد آن حاکی از اجاره دادن اماکن مسکونی و تجاری است، مطالبه حق کسب و پیشه فرع بر احراز رابطه استیجاری بین مالک و مستأجر است و در مانحن‌فیه چنین رابطه‌ای احراز نمی‌شود. بنابراین، دادگاه حکم به رد دعوا فوق‌الذکر صادر خواهد نمود.