اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1394/09/15
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر سمنان

موضوع

اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

پرسش

خواهان در دعوای خلع ید، علی رغم این که اعسار از پرداخت هزینه دارسی را هم موضوع خواسته قرار داده است و خواسته را تقویم نکرده و قیمت منطقه ای هم پیوست پرونده نیست، دادگاه برای رسیدگی به ادعای اعسار تشکیل جلسه دادرسی داده و اظهارات گواهان را هم استماع کرده و مآلا حکم به اعسار خواهان از پرداخت هزینه دادرسی صادر نموده است ضمن این که گواهان اظهاراتی در ارتباط با هزینه دادرسی نکرده اند، در صورت تجدید نظر خواهی نسبت به دادنامه با توجه به ناقص بودن دادخواست از حیث میزان هزینه دادرسی، دادگاه تجدید نظر با چه تکلیفی مواجه است ؟

نظر هیئت عالی

گرچه مطابق ماده 350 قانون آئین دادرسی مدنی، عدم رعایت شرایط قانونی دادخواست مانند عدم تقویم خواسته ی دعوی و یا عدم رفع نقص آن در موعد مقرر قانونی در دادگاه نخستین، موجب نقض رأی در مرحله تجدید نظر نخواهد بود؛ لیکن در مورد سئوال دادگاه بدوی با وجود نقص قانونی مبادرت به رسیدگی و صدور رأی (حکم به اعسار خواهان از پرداخت هزینه دادرسی) نموده است؛ چون دادگاه بدوی تشریفات و مقررات قانونی را رعایت ننموده است؛ بنابراین دادگاه تجدید نظر به استناد مواد 2 و 356 و وحدت ملاک قسمت اخیر ماده 350 ق.آ.د.م دادرسی مدنی تجدید نظر خواسته را نقض و قرار عدم استماع دعوی (قرار رد دعوی) صادر می‌نماید.

نظر اتفاقی

اگرچه مطابق ماده 350 قانون آیین دادرسی مدنی عدم رفع نقص در مرحله ی بدوی موجب نقص رای نیست و مرجع تجدید نظر می بایست مطابق مقررات ماده ی مذکور رفع نقص نماید و در مانحن فیه چون شهود شهادت داده اند و شهادت آن ها به جهت مشخص نبودن میزان هزینه دادرسی صحیح و منطبق با موازین نبوده است دادگاه تجدید نظر می بایست رای را نقض و حکم به رد دعوای اعسار صادر نماید. چرا که دعوی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی بدون تقویم بهای خواسته دعوی اصلی، در صورتی که دعوی اصلی مالی باشد و بدون تعیین هزینه دادرسی در مودی گواهی گواهان حسب مفاد ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی منتهی به نقض داد نامه بدوی به لحاظ خروج گواهی گواهان از عداد ادله ابرازی می‌شود. زیرا اخطار رفع نقص از سوی دادگاه تجدیدنظر، برفرض امکان و رفع ایراد شکلی اثری در زوال ایراد ماهوی فقد شرایط گواه ندارد.