تقاضای صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/01/30
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز

موضوع

تقاضای صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر

پرسش

چنانچه خواهان بدوی در مرحله تجدیدنظر تقاضای صدور دستور موقت کند، آیا دادگاه تجدیدنظر میتواند دستور موقت صادر کند؟

نظر هیئت عالی

با توجه به ضوابط مقرر در آیین دادرسی مدنی (اطلاق ماده 311 آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب و مفاد ماده 356 همین قانون) رسیدگی به درخواست دستور موقت در دادگاه تجدیدنظر استان منعی ندارد.

نظر اکثریت

با توجه به ماده 311 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی که اشعار میدارد: «چنانچه اصل دعوا در دادگاهی مطرح باشد، مرجع درخواست دستور موقت، همان دادگاه میباشد». دادگاه تجدیدنظری که دعوا در آن مطرح است میتواند دستور موقت را صادر نماید مضافاً به اینکه در ماده 356 همان قانون آمده است: «مقرّراتی که در دادرسی بدوی رعایت میشود، در مرحله تجدیدنظر نیز جاری است مگر اینکه به موجب قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد». چون در قانون درباره صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر ترتیب دیگری مقرر نشده است، بنابراین صدور دستور موقت از سوی دادگاه تجدیدنظر دارای وجاهت قانونی است؛ مثل تأمین خواسته که اگر از دادگاه تجدیدنظر تقاضا شود به موجب ماده قانونی ذکر شده، در صورت وجود حقوق خواهان صدور آن را از ناحیه دادگاه تجدیدنظر مدلل میدارد. اضافه میشود که تقدم و تأخر مباحث در آیین دادرسی مدنی نمیتواند دلیل بر جواز یا عدم صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر باشد چون مباحثی هست که بعد از مرحله تجدیدنظر ذکر شده، از جمله فرجام خواهی؛ ولی این باعث نمیشود قایل شویم که آرای دادگاه‌های بدوی قابل فرجام نیست. ماده 318 قانون ذکرشده هم مربوط به زمانی است
که دستور موقت قبل از اقامه دعوا صادر شود و شامل موردی که دعوا در جریان رسیدگی است، نمیشود. پیام ماده قانونی مزبور این است که اگر دستور موقت صادر شد، خواهان تکلیف دارد که ظرف مدت بیست روز در دادگاه صالح اقامه دعوا نماید، وگرنه به درخواست طرف دیگر از آن رفع اثر میشود. در موردی که دعوا در مرحله تجدیدنظر است، دیگر این موضوع مطرح نیست که خواهان ظرف چه مدت در مورد اصل دعوا دادخواست بدهد. ماده 325 قانون ذکر شده هم در موردی است که در مرحله بدوی دستور موقت صادر شود. در مرحله تجدیدنظر اگر دستور موقت صادر شود، قطعی است و قابل اعتراض نیست، مانند
دعوای اعتراض ثالث که اگر به دادگاه تجدیدنظر تقدیم شود رأی صادر شده توسط آن قطعی است. در آنجا هم ما نمیتوانیم قائل به این شویم که اگر دعوای بدوی مطرح شود. بنابراین دادگاه تجدیدنظری که دعوا در آن مطرح است، در صورت درخواست خواهان، میتواند دستور موقت صادر نماید و به استناد تبصره یک ماده 325 قانون مذکور، باید به تأیید رئیس حوزه قضایی استان (رئیس کل دادستان استان) برسد.

نظر اقلیت

با توجه به اینکه مبحث دادرسی فوری قبل از مبحث تجدیدنظر در آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب آمده است و در مبحث تجدیدنظر به دادرسی فوری اشاره ای نشده است و نیز در ماده 318 همان قانون آمده است که پس از صدور دستور موقت در صورتی که از قبل اقامه دعوا نشده باشد درخواست کننده ظرف بیست روز از تاریخ صدور دستور به منظور اثبات دعوای خود به دادگاه صالح مراجعه و دادخواست خود را تقدیم نماید. منظور از دادگاه صالح دادگاه بدوی است، زیرا به دادگاه تجدیدنظر نمیتوان از ابتدا دادخواست داد. به علاوه در ماده 325 قانون مذکور، دستور موقت، ضمن تجدیدنظر خواهی از اصل دعوا قابل اعتراض است.
لذا برای حفظ قابل اعتراض بودن آن دادگاه بدوی باید آن را صادر کند که بنابراین دادگاه تجدیدنظر نمیتواند دستور موقت صادر نماید و باید درخواست صدور دستور موقت به دادگاه بدوی تقدیم شود.