صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/11/05
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
معرفی نماینده حقوقی صندوق‌های قرض‌الحسنه برای شرکت در جلسات دادگاه
پرسش
آیا صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌های اعتباری حق معرفی نماینده حقوقی برای شرکت در جلسات دادگاه را دارند یا خیر؟
نظر هیئت عالی
در خصوص سوال مطروحه ماده 32 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی صریح و روشن است و با مراجعه به آن جواب سوال دریافت می‌شود.
به موجب قانون استقلال کانون وکلای دادگستری فقط وکلای رسمی دادگستری حق دارند به عنوان وکیل طرح دعوا کرده و در جلسات دادرسی شرکت کنند. در ماده 31 قانون مورد اشاره هریک از متداعیین می‌تواند حداکثر تا دو نفر وکیل انتخاب و معرفی کنند. بلافاصله در ماده 32 همان قانون مقرر است که وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی و وابسته به دولت، شرکت‌های دولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، موسسات عمومی غیردولتی، شهرداری‌ها و بانک‌ها، علاوه بر استفاده از وکلای دادگستری برای طرح دعوا و تعقیب دعاوی، از اداره حقوقی خود یا کارمندان رسمی به عنوان نماینده استفاده کنند.
در همین ماده شرایطی برای نماینده در نظر گرفته شده که نماینده باید واجد آن شرایط باشد. با توجه به مقررات ماده قانونی مرقوم، صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌های اعتباری که از جمله موسسات دولتی و وابسته به دولت نبوده و از جمله موسسات عمومی نیستند، نمی‌توانند برای طرح دعوای خود و تعقیب دعوا نماینده معرفی کنند.
نظر اتفاقی
نظر اول: بر حسب ماده 2 قانون محاسبات عمومی کشور وزرات‌خانه یک واحد سازمانی مشخص است که به موجب قانون شناخته شده یا بشود.
نظر دوم: موسسه دولتی واحد سازمانی مشخصی است که به موجب قانون ایجاد و زیر نظر یکی از قوای سه گانه اداره می‌شود که عنوان وزارت‌خانه ندارد مانند نهاد ریاست جمهوری که بر حسب ماده 3 قانون محاسبات عمومی کشور موسسه دولتی شناخته می‌شود.
نظر سوم: بر حسب ماده 4 قانون فوق‌الذکر، شرکت دولتی، عبارت است: «از واحد سازمانی مشخصی که با اجازه قانون به صورت شرکت ایجاد می‌شود و یا به حکم قانون و یا دادگاه صالح، ملی شده و یا مصادره گردیده و بیش از پنجاه درصد سرمایه آن متعلق به دولت است و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده.»
نظر چهارم: نهادهای انقلاب اسلامی نهادهایی هستند که بعد از انقلاب اسلامی تشکیل یعنی مولودی از انقلاب اسلامی می‌باشند و قبل از انقلاب اسلامی تشکیل نداشته مانند سپاه پاسداران - بنیاد مسکن - کمیته امداد امام خمینی (ره) - بنیاد شهید و......
نظر پنجم: موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی واحد سازمانی مشخصی است که با اجازه قانون و به منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد تشکیل شده یا می‌شود.
سپس سوال جلسه بین همکاران بحث شد که در نهایت دو نظر به شرح ذیل بیان شد:
1.صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌های اعتبار حق معرفی نماینده برای شرکت در جلسات دادگاه را ندارند زیرا:
1.در ماده 32 قانون آیین دادرسی سازمان‌ها، موسسات، نهادها، وزراتخانه‌ها و اصولاً مراجعی که حق معرفی نماینده دارند مشخص شده و نامی از صندوق قرض‌الحسنه یا تعاونی اعتبار در این ماده نیامده است.
2.شرایط معرفی نماینده در ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی آمده و نمایندگان مذکور کارمندان آن موسسه هستند و در جایی که نص داریم نباید دنبال اجتهاد بود.
3.بین نماینده حقوقی و نماینده قانونی اختلاف است مدیر عامل در تعاونی‌ها، مجری تصمیمات هیأت مدیره است در نتیجه مدیر عامل، نماینده قانونی هیأت شرکت است که بر حسب ماده 125 قانون تجارت فقط نامبرده می‌تواند در حدود اختیارات محوله آن هم به عنوان نماینده قانونی شرکت در جلسات دادگاه حضور پیدا کند.
4.نظر شماره 3983/7 مورخ 1373/7/29اداره حقوقی وزارت دادگستری می‌گوید مدیر عامل اینگونه شرکت‌ها نمی‌تواند اختیارات خود را به نماینده واگذار کند.
5.صندوق‌های قرض‌الحسنه و تعاونی‌های اعتبار مذکور از مصادیق هیچ یک از عناوین مندرج در ماده 32 قانون آیین دادرسی مدنی نیستند.
2.اینگونه صندوق‌ها و تعاونی‌های اعتبار حق معرفی نماینده را دارند زیرا:
بند (2) ماده 37 بخش تعاون اقتصاد جمهوری اسلامی مصوب سال 1370 مقرر می‌دارد که اینگونه تعاونی‌ها اگر به صورت تعاونی اداره شوند حق معرفی نماینده دارند ولی اگر صندوق قرض‌الحسنه باشند چون تعاونی نیستند، نمی‌توانند نماینده معرفی کنند.
در پایان نود درصد همکاران طرفدار نظر اول و ده درصد طرفدار نظر دوم بودند.