آثار حمل در تعلق نفقه به همسر ناشزه

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/02/20
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر تبریز

موضوع

آثار حمل در تعلق نفقه به همسر ناشزه

پرسش

آیا زوجه ناشزه حامله استحقاق نفقه را دارد؟

نظر هیئت عالی

: هر چند مطابق ماده 1108 قانون مدنی، هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود، زن حامله تا زمان وضع حمل به موجب ماده 1109 قانون مدنی حق نفقه را خواهد داشت چه در حال نشوز باشد و چه در عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن. نفقه‌یی که شوهر در زمان حمل زن ناشزه به زن می‌دهد، انفاق به جنین نبوده بلکه به منظور تأمین‌گذران زن و جبران زحمتی است که به لحاظ حمل متحمل می‌شود. بنابراین، از حیث نتیجه نظر اقلیت قضات تبریز تأیید می‌شود.

نظر اکثریت

مطابق قانون مدنی زن ناشزه مطلقاً استحقاق نفقه ندارد لیکن نص ماده 1109 قانون مدنی پس از تفرق، استثنا نسبت به زن مطلقه حامله نفقه پیش‌بینی نموده است. با عنایت به رعایت اصل عدم توسعه استثنا و اینکه قیاس بین نشوز و طلاق قیاس مع‌الفارق است چرا که مفهوم سرپیچی فارق از جدایی است و با توجه به اینکه حمل از حقوق مدنی متمتع است و تا زمانی‌که به دنیا نیامده حق تمتع او از جمله حق نفقه به جای خود باقی است، صفت حامل در زن ناشزه اطلاق نشوز را مقید نمی‌سازد لهذا زن ناشزه به هیچ وجه حق نفقه ندارد بلکه نفقه به حمل تعلق می‌گیرد.

نظر اقلیت

نظر به اینکه در ماده 1109 علت تعلق نفقه به زن مطلقه، حامله بودن وی است، در مانحن‌فیه نیز چون زوجه حامله بوده، قیاس بین ماده 1109 قانون مدنی و موضوع معنونه قیاس منصوص‌العله بوده که علت مشترک آن‌ها حامله بودن زن است. در راستای حمایت و صیانت حمل، وصف حامله بودن زن صرف‌نظر از اینکه ناشزه یا مطلقه باشد وی را مستحق نفقه می‌سازد و چون در مانحن‌فیه، حمل به طور غیرمستقیم و از طریق مادر نفقه را دریافت می‌کند لذا چنان‌چه زن را مستحق نفقه ندانیم در مقام مطالبه نفقه چون مادر نسبت به حمل سمتی ندارد دریافت نفقه با مشکل مواجهه خواهد شد لهذا زوجه ناشزه حامله، به دلیل صیانت از حیات حمل مستحق نفقه خواهد بود.