تاریخ نظریه: 1399/08/24
شماره نظریه: 7/99/923
شماره پرونده: 99-127-923 ح
استعلام:
نظر آن اداره را در مورد سوالات ذیل اعلام فرمایید:
1- چنانچه وکلای اصحاب دعوا در جلسه‌ای که برای سازش بیرون از دادگاه تشکیل شده حضور داشته و سپس بر اساس مذاکرات و وقایع مطرح در آن جلسه، دعوایی از سوی یکی از اصحاب دعوا طرح و وکلای طرفین حاضر در آن جلسه به عنوان شاهد معرفی شوند؛ چنانچه خوانده دعوای جدید همان وکیل خود حاضر در جلسه را برای دفاع از خود معرفی کند:
الف-وضعیت حقوقی عمل وکیل خوانده در قبول وکالت و ادامه وکالت در پرونده چگونه است؟
ب-آیا عمل چنین وکیلی خلاف شوون وکالت محسوب می‌شود؟
ج-آیا دادگاه می‌تواند وکیل را عزل و مراتب را به خوانده اعلام کند؟
د-آیا وکالت وکیل خوانده از موارد رد است؟
ه--آیا شهادت وی در پرونده از موارد جرح است؟
2- دادگاه قرار استماع شهادت شهود یا اتیان سوگند صادر می‌کند و عذر حضور شاهد و یا شخصی که سوگند متوجه اوست مثلا حضور در خارج کشور و...به دادگاه اعلام و از دادگاه درخواست برگزاری جلسه و استماع گواهی شاهد یا اتیان سوگند از طریق آنلاین و فضای مجازی می‌شود. آیا دادگاه می‌تواند جلسه را برگزار و از اشخاص فوق از طریق آنلاین تحقیق به عمل آورد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، احراز هویت و اخذ امضا و تنظیم صورت جلسه چگونه به عمل می‌آید؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- الف، ج، د- صرف نظر از ابهام در مقدمه مطرح‌شده و این‌که شهادت فرض استعلام مورد پذیرش قرار می‌گیرد یا خیر، پذیرش وکالت از سوی وکیلی که به نفع موکل و به ضرر طرف مقابل ادای شهادت کرده است، مغایر با مقررات قانونی نیست و منعی برای پذیرش وکالت وی وجود ندارد.
ب- عمل فرض استعلام را نمی‌توان از مصادیق خلاف شوون وکیل تلقی کرد؛ مگر آن‌که موضوع به گونه‌ای باشد که ادای شهادت از موارد افشای اسرار حرفه‌ای تلقی شود و به هر حال تشخیص آن بر عهده مرجع رسیدگی‌کننده است.
ﻫ- موارد جرح گواه در قانون مشخص است و تشخیص تحقق آن بر عهده قاضی رسیدگی‌کننده است.
2- مستفاد از مواد 288 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، 659 قانون آیین دادسی کیفری مصوب 1392 با اصلاحات و الحاقات بعدی، بند «ی» ماده 5 قانون کنوانسیون وین درباره روابط کنسولی مصوب 1353 و ماده 25 آیین‌نامه نحوه استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی مصوب 1395/5/24 رئیس قوه قضاییه و تبصره آن، دادگاه می‌تواند اخذ گواهی شهود و اتیان سوگند را از طریق ارتباط برخط و از راه دور انجام دهد. انجام تحقیقات از این طریق در صورت‌مجلس قید و انطباق اظهارات با مندرجات صورت‌مجلس توسط مقام قضایی و منشی تصدیق می‌شود. در خصوص کیفیت احراز هویت، با لحاظ آن‌که فردی که باید هویت وی احراز شود، در سامانه ثنا ثبت نام کرده و دارای امضای الکترونیک تعریف‌شده در این سامانه می‌باشد یا خیر، در خصوص ضرورت یا عدم ضرورت حضور وی در کنسول‌گری برای احراز هویت تصمیم مقتضی اتخاذ می‌شود و از آنجایی که احراز هویت امری موضوعی است، تشخیص کفایت اقدامات انجام‌شده بر عهده مرجع رسیدگی‌کننده است.