صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/04
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر خمین
موضوع
بررسی موردی پرونده کیفری پیرامون تطبیق عمل ارتکابی با عناوین مجرمانه
پرسش
شخص الف راننده خودرو اقدام به تعقیب راکب موتورسیکلت می‌نماید و قصد ضربه زدن با خودرو به موتورسیکلت را دارد که بدون برخورد، موتورسیکلت واژگون می‌شود و راکب موتورسیکلت روی زمین افتاده و در همین حین راننده خودرو عمداً خودرو را به سمت وی می‌گیرد که راکب خود را کنار می کشد و شهود نیز اظهار نموده اند اگر راکب خود را کنار نکشیده بود خودرو از روی وی عبور می کرد لیکن راکب هیچگونه صدمه ای ندیده است با توجه به مراتب فوق آیا عمل راننده خودرو واجد وصف کیفری است یا خیر و در صورت مثبت بودن با چه عنوان مجرمانه ای مطابق دارد ؟
نظر هیئت عالی
فرض پرسش ناظر بر امور موضوعی است که تشخیص آن و تطبیق با قانون از وظایف قاضی رسیدگی کننده است و لذا در فرض پرسش صرف ارتکاب رفتار مادی نمی تواند ضابطه تشخیص اتهام باشد و با توجه به قصد مرتکب و رکن روانی باید اتهام انتسابی به متهم را که حسب مورد تهدید بالفعل یا شروع به قتل عمدی (جرم عقیم) و.... است را تشخیص داد.
نظر اکثریت
با عنایت به ماده 669 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات مصوب سال 1375 هجری شمسی که مقرر داشته ((هر گاه کس دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی... نماید و توجهاً به عبارت (به هر نحو) در ماده مذکور و اینکه راکب موتور سیکلت صدمه ای ندیده است لذا عمل راننده خودرو با ماده فوق مطابقت دارد و نظر به اینکه قانونگذار در شروع به جرم ضابطه عینی را پذیرفته و ماده 123 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 هجری شمسی نیز بیان داشته (مجرد قصد ارتکاب جرم و یا عملیات و اقداماتی که فقط مقدمه جرم است و ارتباط مستقیم با وقوع جرم ندارد شروع به جرم نیست و از این حیث قابل مجازات نیست) لذا با توجه به مراتب فوق و عدم ارتباط مستقیم عمل مرتکب با قصد و وقوع قتل عمل ارتکابی منطبق با شروع به قتل عمدی نمی‌باشد.
نظر اقلیت
با عنایت به فرض سوال که راننده خودرو عمداً خودرو را به سمت راکب موتورسیکلت گرفته و حسب اظهارات شهود اگر راکب موتورسیکلت خود را کنار نکشیده بود از روی وی عبور می کرد و توجهاً به اینکه به موجب ماده 122 قانون مجازات اسلامی متهم با قصد شروع به اجرای عملیات اجرایی جرم نموده لکن بواسطه عامل خارج از اراده وی قصدش معلق مانده لذا عمل ارتکابی مشمول شروع به جرم قتل عمدی می‌باشد.