شرط احراز مالکیت دردعاوی مطالبه خسارت مربوط به مال غیرمنقول

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/12/03
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت

موضوع

شرط احراز مالکیت در دعاوی مطالبه خسارت مربوط به مال غیرمنقول

پرسش

(الف) به استناد یک فقره مبایعه‌نامه عادی دادخواستی به طرفیت (ب) به خواسته مطالبه خسارت ناشی از اموال غیرمنقول (یک باب مغازه) در محاکم قضایی مطرح کرده است. با فرض ثبوت تقصیر خوانده و ورود خسارت به خواهان، فروضات ذیل را تبیین فرمایید:
1- آیا در دعاوی مطالبه خسارت ناشی از اموال غیرمنقول احراز مالکیت شرط است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، رأی دادگاه چیست؟
2- آیا مبایعه‌نامه عادی دلالت بر مالکیت خواهان دارد و دادگاه می‌تواند به استناد مبایعه‌نامه، مدعی را مالک تلقی و حکم به نفع او صادر کند؟

نظر هیئت عالی

اولاً: در دعوای مطالبه خسارت مربوط به مال غیرمنقول، احراز مالکیت ضرورت دارد؛ زیرا پرداخت خسارت به متصرف، از جمله مستأجر، مسئولیت خوانده (وارد‌کننده خسارت) را از بین نمی‌برد.
ثانیاً: در صورتی که ملک موضوع مبایعه‌نامه، سابقه ثبتی نداشته باشد و یا پرونده جاری بوده و در جریان ثبت باشد که با رعایت مواد 41 تا 43 قانون ثبت، دادگاه می‌تواند رسیدگی نموده و به عنوان سند مالکیت آن را مستند رأی خود قرار دهد و در غیر این‌صورت بر اساس مواد 47 و 48 قانون ثبت و رأی وحدت رویه شماره 672، مدعی را نمی‌توان مالک تلقی کرد.

نظر اکثریت

طبق رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری 166- 1375/7/28 اسناد عادی باید قبلاً مورد تأیید و تنفیذ مراجع قضایی قرار گرفته باشد. همچنین با استناد به رأی وحدت رویه 672 - 1373/10/1 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور، در خصوص نقل و انتقال رسمی راجع به املاک دارای سابقه ثبتی حتماً انتقال باید رسمی باشد و طبق رأی وحدت رویه 569 - 1370/10/10 هیأت محترم دیوان‌عالی کشور، رسیدگی به اختلاف طرفین در خصوص املاکی که به ثبت نرسیده با دادگستری است؛ لذا اولاً: احراز مالکیت ضروری است. ثانیاً: چنان‌چه سابقه ثبتی داشته باشد، مشمول رأی وحدت رویه 672 مورخ 1383/10/1 است والا باید رسیدگی شود.

نظر اقلیت

با استناد به مدلول ماده 48 قانون ثبت اسناد و املاک مصوب 1310 و رأی وحدت رویه شماره 166 مورخ 1375/7/28، اسناد عادی مبین انتقال اموال غیرمنقول قبل از احراز مالکیت دارنده آن در محاکم قضایی قابلیت پذیرش و استناد را ندارد.