صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/02/23
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر خرم آباد
موضوع
خسارت حاصل از عدم اجرای تعهدات صورتجلسه تنظیمی دادگاه
پرسش
شخص (الف) به موجب صورتجلسه تنظیمی توسط دادگاه، یک دستگاه ساختمان را به مدت 4 سال از تاریخ 1378/9/28 لغایت 1382/9/28 به صورت مجانی و بدون پرداخت اجاره‌بها جهت سکونت به شخص (ب) می‌دهد و مشارٌالیه متعهد می‌شود که پس از انقضای مدت مقرر بدون هیچگونه عذر و بهانه‌ای ساختمان مذکور را تخلیه و تحویل شخص (الف) دهد و چنان‌چه تخلیه نکند متصرف عدوانی محسوب می‌شود. شخص (الف) دادخواستی به طرفیت شخص (ب) به خواسته الزام به انجام تعهد مبنی بر تخلیه ملک استیجاری مطرح نموده است. آیا براساس صورتجلسه مذکور، دادگاه می‌تواند حکم به تخلیه منزل و الزام به انجام تعهد مبنی بر تخلیه صادر نماید؟با این توضیح که ملک موصوف فاقد سند رسمی بوده و به لحاظ نداشتن سند رسمی شکایت کیفری تحت عنوان تصرف عدوانی و خلع ید و اقامه دعوا مبنی بر رفع تصرف به لحاظ قفد سبق تصرف خواهان ممکن نیست.
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (4) مدنی: اولاً از طرف شخص (الف) به مدت 4 سال به شخص (ب) اجازه استفاده از یک دستگاه ساختمان به موجب صورت‌مجلس تنظیمی در دادگاه داده شده است. شخص (ب) هم متعهد شده که پس از انقضای مدت، ساختمان را تخلیه و تحویل شخص (الف) دهد و در صورت عدم تخلیه، متصرف عدوانی محسوب شود.
بر طبق اصول کلی و تعهد ایجاد شده شخص (ب) ملزم است که به عهد خود عمل کند. ماده 183 قانون مدنی مشعر بر همین معنی است که مقرر می‌دارد: «عقد عبارت از این است که یک نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر تعهد بر امری نماید و مورد قبول آنها باشد» که در نتیجه تعهد الزام‌آور است. بنابه مراتب دادگاه می‌تواند پس از رسیدگی‌های لازم حکم به انجام تعهد مبنی بر تخلیه را صادر نماید.
نظر اتفاقی
در فرض سوال به نظر می‌رسد که دعوی الزام به انجام تعهد از طرف دادگاه قابل پذیرش بوده و نیازی به ارائه سند رسمی از طرف خواهان نیست. به طور مثال ممکن است شخصی ملکی را به مدت پنج سال اجاره نموده و آن را به شخص دیگری اجاره دهد. موجر دوم پس از انقضای مدت اجاره برای تقاضای تخلیه نیازی به ارائه سند رسمی ملکی ندارد، لذا در خصوص سوال طرح شده دادگاه به استناد قرارداد منعقده می‌تواند خوانده را به الزام انجام تعهد و تخلیه ملک مورد ادعا محکوم نماید.