صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/01/21
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر اراک
موضوع
ادعای اعسار نسبت به محکوم به (رد مال) نسبت به حکم اول در ادغام آراء
پرسش
متهمی به موجب دو حکم جداگانه و در دو مرجع جداگانه محکوم شده است که با اعتراضات نامبرده در شعبات مختلف تجدیدنظر قطعی شده است. سپس پرونده‌ها با ادغام آراء به آخرین شعبه دادگاه تجدیدنظر ارسال می‌گردد. در این صورت اگر محکوم‌علیه، ادعای اعسار از محکوم‌به (رد مال) نسبت به اولین حکم نماید و دادگاه تجدیدنظر درصدد ادغام آراء باشد، تکلیف دادگاه بدوی چیست؟ در صورتی که رای ادغامی صادر شده باشد چطور؟
نظر هیئت عالی
نطریه مشورتی 7/98/322 مورخ 98/5/6 بشرح زیر، نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری اراک که همسو با نظریه مشورتی فوق‌الذکر است مورد تایید می‌باشد.
موضوع ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 اعمال مقررات تعدد جرم است که ناظر به مجازات‌ها و منصرف است از رد مال که جنبه حقوقی دارد. همچنین منظور از عبارت «بدون ورود در شرایط و ماهیت محکومیت» مقرر در تبصره ماده 510 قانون پیش گفته این است که دادگاه تنها پیرامون تعیین مجازات واحد مطابق مقررات تعدد و دیگر ضوابط قانونی اقدام می‌کند.
نظر اکثریت
قبل از صدور رای ادغامی هر دادگاه مکلف است در خصوص رد مال به نحو جداگانه رسیدگی و اتخاذ تصمیم نماید، لیکن در صورت صدور رای ادغامی، با توجه به اینکه کلیه احکام نقض می‌گردد و دادنامه جدیدی صادر می‌شود، حکم محکمه بدوی اولی نقض گردیده و حکمی وجود ندارد تا دادگاه بر اساس آن اقدام به صدور حکم بر اعسار نماید و آخرین محکمه بدوی صادر کننده حکم، می‌بایست به دعوی اعسار رسیدگی کند. منتها برخی از همکاران محترم اعتقاد بر این نظر دارند که در صورتی که پرونده‌ها جهت اعسار به دادگاه تجدیدنظر ارسال شده، دادگاه بدوی باید تا حصول نتیجه صدور رای ادغامی صبر کند و پرونده در وقت نظارت قرار بگیرد.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه رای ادغامی تاثیری در رد مال ندارد و رد مال نیز مشمول تعدد نمی‌گردد و در صورت ادغام نیز در رد مال هیچ تغییری صورت نمی‌پذیرد، لذا هر دادگاه صادرکننده رای بدوی، می‌بایست به نحو جداگانه رسیدگی و مبادرت به صدور حکم نماید.