صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/07/24
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
وصف کیفری ساخت مهر صاحبین حرف و مشاغل بدون استفاده از آن و عنصر قانونی مربوطه
پرسش
آیا صرف ساخت مهر صاحبین حرف و مشاغل مانند پزشکان و غیره، بدون استفاده از آن (در غیر موارد مشمول مواد 524، 525 ،528، 529 و 530 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده و مواردی که به موجب قانون خاص جرم انگاری شده باشد)، واجد وصف کیفری می‌باشد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن جواب عنصر قانونی آن کدام ماده می‌باشد؟
نظر هیات عالی
ساختن مهر اشخاص حقوقی دولتی و غیر دولتی یا تجارتخانه موضوع مواد 528 و 529 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات جرم انگاری شده است بنابر این ساختن مهر صاحبان حرف فاقد عنصر قانونی می‌باشد.
نظر اکثریت
مهر در واقع نوعی نوشته از پیش طراحی شده می‌باشد و لذا از مصادیق نوشته می‌باشد که عنصر مادی آن در ماده 523 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 1375 (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) بیان شده است و بنابراین جرم می‌باشد. در خصوص عنصر قانونی بزه و تطابق آن با مواد قانونی بین گروه اکثریت اختلاف عقیده وجود دارد ؛ برخی بر این عقیده اند که چون مهر از مصادیق نوشته می‌باشد بنابراین به موجب ماده 536 از قانون موصوف قابل مجازات می‌باشد. برخی دیگر بر این عقیده اند که عنصر مادی بزه در ماده 523 قانون موصوف معین شده است و در خصوص عنصر قانونی چون در مواد مربوط به جعل مجازات تعیین نشده است بنابراین مشمول ماده 69 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می‌باشد و به مجازات جایگزین حبس محکوم می گردند.
نظر اقلیت
در ماده 523 قانون موصوف در تعریف جعل که در واقع مصادیق جعل را بیان نموده است از عبارات ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر... استفاده نموده است و این افعال را با عبارت یا از هم جدا نموده است و بنابراین محرز است که اگر مهر از مصادیق نوشته بود نیازی به ذکر آن نبود و با عبارت یا محرز است که قانونگذار مهر را از مصادیق نوشته نمی داند. یک رفتار زمانی جرم محسوب می‌گردد که برای عنصر مادی مجازات تعیین شده باشد. در قوانین موضوعه قانونگذار فقط برای جعل مهر اشخاص حقیقی و حقوقی خاصی مجازات تعیین نموده است. محرز است که اراده قانونگذار جرم انگاری ساخت مهر در همه موارد نبوده است چه آنکه اگر اراده قانونگذار غیر این بود نیازی به جرم انگاری در موارد خاص نبود و جعل آن (در صورت اعتقاد به نوشته بودن آن) مشمول جعل نوشته های رسمی یا عادی می گردید. بنابراین ساخت مهر فقط در مواردی که به صراحت در قانون ذکر شده است جرم می‌باشد و در سایر موارد جرم نمی‌باشد.