صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/11
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر فریدن
موضوع
رفع اثر از قرار ممنوع‌الخروجی محکوم‌علیه
پرسش
در پرونده ای خوانده محکوم به پرداخت مبلغی وجه نقد در حق خواهان گردیده است. مدت سی روزه سپری گردیده، محکوم علیه وثیقه معرفی نموده و همزمان خارج از مهلت سی روزه اقدام به طرح دعوی اعسار نموده است و دعوای وی رد گردیده است، سپس ثالث اقدام به معرفی مال غیر منقول جهت اخذ محکوم به نموده است و پرونده در حال انجام مراحل جهت مزایده می‌باشد،منتهی هنوز محکوم به اخذ نگردیده و مزایده برگزار نشده است. دادگاه اقدام به صدور قرار ممنوع الخروجی محکوم علیه نموده است، آیا مطابق ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می بایست با توجه به معرفی مال توسط ثالث، قرار ممنوع الخروجی رفع اثر گردد یا نه ؟ استدلال خود را بیان نمایید.
نظر هیئت عالی
مطابق ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394، مرجع اجراکننده رأی باید به تقاضای محکومٌ‌له قرار ممنوع‌الخروجی محکومٌ‌علیه را تا زمان اجرای رأی یا ثبوت اعسار وی یا جلب رضایت محکومٌ‌له یا سپردن تأمین مناسب صادر کند. بنابراین در فرض سوال، چون صرف معرفی مال از سوی محکومٌ‌علیه به معنی اجرای رأی یا جلب رضایت محکومٌ‌له یا سپردن تامین مناسب نیست، مانع از صدور این قرار نمی‌باشد. اما در صورتی‌که مال مورد تعرفه از سوی محکومٌ علیه، تکافوی پرداخت محکوم‌ٌبه را بنماید، موجب قانونی جهت صدور یا بقا قرار ممنوع الخروجی محکوم‌علیه وجود ندارد و عبارت «سپردن تامین مناسب» مذکور در ماده 23 قانون یادشده نیز با استفاده از قیاس اولویت این نظر را تقویت می‌کند. نظر اکثریت در حد این استنتاج تایید می‌گردد.
نظر اکثریت
با توجه به ظاهر ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و با توجه به اینکه روح قانون در نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و قانون اجرای احکام مدنی بر وصول محکوم به می‌باشد و نه محدودیت آزادی‌های فرد محکوم‌علیه و معرفی مال جهت اخذ محکوم‌به، با سپردن وثیقه تفاوتی ندارد و در هر صورت می‌بایست با معرفی مال به هر عنوان نسبت به لغو قرار ممنوع‌الخروجی اقدام گردد، بنابراین می‌بایست مال کارشناسی شود و در صورتی‌که ارزش مال کفاف محکوم‌به را می‌دهد از قرار ممنوع‌الخروجی رفع اثر گردد.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه حسب قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی و نیز قانون اجرای احکام مدنی اخذ محکوم‌به، دارای مراحلی می‌باشد بدین ترتیب که محکوم‌علیه می‌تواند در مهلت سی روزه پس از ابلاغ دادخواست اعسار دهد و در صورت ثبوت اعسار بلاقید آزاد می‌شود و می‌بایست قرار ممنوع‌الخروجی هم لغو شود و در صورتی‌که خارج از مهلت سی روزه اعسار دهد با صدور قرار کفالت با وثیقه و سپردن آن تا زمان صدور حکم اعسار با رد آن آزاد می‌شود و قرار ممنوع‌الخروجی هم لغو می‌شود و در صورتی‌که در اجرای احکام مال معرفی شود جهت وصول محکوم‌به، شامل هیچ یک از این موارد نیست و تا زمان اجرای حکم و وصول محکوم‌به، قرار ممنوع‌الخروجی به قوت خود باقی می‌ماند و ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی را باید با تفکیک موارد ذکر شده در فوق تفسیرنمود و معرفی مال جهت اخذ محکوم‌به تا زمانی‌که محکوم‌به وصول نگردیده است موجبی جهت رفع اثر از قرار ممنوع‌الخروجی محکوم‌علیه نمی‌باشد. ضمناً معرفی مال با تودیع وثیقه متفاوت است و در صورت تودیع وثیقه قرار قبولی وثیقه صادر می‌گردد و معرفی مال جهت اجرای حکم شرایط متفاوتی دارد.