تاریخ نظریه: 1396/08/30
شماره نظریه: 7/96/2021
شماره پرونده: 1491-1/9-96
استعلام:
در اجرای ماده 2 قانون حمایت خانواده مصوب 1391/12/1 حیطه وظایف و اختیارات قاضی مشاور دادگاه خانواده را مشخص کرده است ابهاماتی در خصوص سایر اختیارات قاضی مشاور در بین همکاران محترم وجود دارد که موجب ایجاد رویه های متفاوتی در سراسر کشور شده است خواهشمند است نسبت به موارد ذیل ارشاد قضائی فرمایید تا ابهامات موجود رفع گردد.
1- آیا قاضی مشاور می‌تواند در پرونده های شعبه دستورات قضایی و قرار اعدادی صادر نماید؟
2- آیا قاضی مشاور می‌تواند استعلامات به عمل آمده از ادارات مختلف را امضاء و ارسال نماید؟
3- آیا قاضی مشاور می‌تواند در پرونده‌های اجرائی شعبه دستورات لازم را صادر نماید؟
4- اظهارنظر در خصوص قرارهای شکلی، قرار تامین خواسته، گزارش اصلاحی، اعتراض ثالث، اعسار از پرداخت محکومٌ‌به، اهداء جنین و دستور موقت صادره از شعبه توسط قاضی مشاور الزامی است یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و 2 و 3- صدور قرارهای اعدادی و دستورهای قضایی در اثنای رسیدگی به پرونده و یا پاسخ به استعلامات مراجع قانونی، خارج از حدود وظایف مذکور در ماده 2 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 است؛ لیکن این بدان معنی نیست که مشاور دادگاه نتواند با نظر موافق رئیس یا دادرس دادگاه، در خصوص این موضوعات اقدام نماید.
4- وظایف قاضی مشاور در ماده قانونی صدر‌الاشاره بیان شده است و مشعر بر اظهارنظر در موضوع «دعوا» ظرف سه روز پس از ختم دادرسی می‌باشد. بنابراین، در مورد قرارهای اعدادی، چون دادگاه در موضوع دعوا، اتخاذ تصمیم نمی‌کند، بلکه تصمیم شکلی می‌گیرد، موجبی برای جلب نظر قاضی مشاور وجود ندارد؛ مانند قرار تأمین خواسته، همچنین است در مورد دستور موقت، امّا در خصوص گزارش اصلاحی و صدور گواهی عدم امکان سازش، رسیدگی به دعاوی اعسار و اعتراض ثالث، با توجه به ورود دادگاه به موضوع و ماهیت دعوا، دادگاه ملزم به کسب نظر قاضی مشاور می‌باشد.