تاریخ نظریه: 1402/08/10
شماره نظریه: 7/1400/215
شماره پرونده: 1400-186/2-215 ک
استعلام:
مطابق ماده 615 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات مصوب 1375) «هر گاه عده‌ای با یکدیگر منازعه نمایند، هر یک از شرکت‌کنندگان در نزاع، حسب مورد به مجازات زیر محکوم می‌شوند:
1- در صورتی که نزاع منتهی به قتل شود، به حبس از یک تا سه سال
2- در صورتی که منتهی به نقص عضو شود، به حبس از شش ماه تا سه سال
3- در صورتی که منتهی به ضرب و جرح شود، به حبس از سه ماه تا یک سال».
حال سوال اینجاست که چنانچه در منازعه، منتهی به صدمه زوال عقل با بیماری دائمی گردد، با کدام یک از بندهای ماده مرقوم مطابقت دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
نظر به اینکه حسب ماده 387 قانون مجازات اسلامی جنایت بر عضو، عبارت از هر آسیب کمتر از قتل مانند قطع عضو، جرح و صدمه‌های وارد بر منافع است و با توجه به اینکه از نظر پزشکی، از دست دادن عقل، تحت عنوان اختلال عملکرد عالی مغز بررسی می‌شود و شامل عملکرد فردی، اجتماعی، خانوادگی و مواردی نظیر قضاوت، جهت‌یابی و حافظه است؛ به عبارت دیگر زوال عقل، در واقع زوال منفعتی است که قائم به کارکرد مغز بوده و نتیجه نقص و آسیب در مغز انسان (سلول‌ها و شبکه عصبی مغز) است؛ بنابراین زوال عقل ناشی از نزاع جمعی با بند دوم ماده 615 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 قابل انطباق است.