صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/02/11
برگزار شده توسط: استان اردبیل/ شهر اردبیل
موضوع
تکلیف حضانت طفل در صورت ازدواج مادر و ممانعت شوهر از نگهداری فرزند توسط او
پرسش
مستفاد از مقررات ماده 1171 قانون مدنی، حضانت فرزند مشترک، پس از فوت پدر برعهده مادر خواهد بود. هرگاه مادر بعد از فوت پدر با شخص دیگری ازدواج نماید و شوهر وی، از نگهداری فرزند توسط مشارٌالیها، ممانعت به عمل آورد، تکلیف و مسئولیت نگهداری و مخارج فرزند با چه کسی خواهد بود؟
نظر هیئت عالی
با توجه به مواد 1171 و 1172 قانون مدنی و این‌که مادر طفل در فرض سوال ممتنع از حضانت طفل نیست، تکلیف و مسئولیت نگهداری همچنان برعهده مادر است ولی راجع به نفقه در صورت فقدان جد پدری یا عدم استطاعت او با مادر خواهد بود. لذا نظر اکثریت: تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
حضانت هم حق است و هم تکلیف قانونی. مستنبط از ماده واحده قانون واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آن‌ها مصوب 1364/5/6، شوهر نمی‌تواند مانع حضانت شود و حضانت طفل با مادر خواهد بود؛ البته می‌توان استنباط کرد در صورت حدوث چنین مسأله‌ای دادگاه خانواده، ممانعت‌کننده را به موجب ماده واحده مربوط به حق حضانت مصوب سال 1365 ملزم می‌کند. در پاسخ به قسمت اخیر سوال باید گفت نفقه و حضانت دو موضوع کاملاً مجزا هستند. نفقه در صورت فوت شوهر برعهده جد پدری است و اگر جد پدری نباشد و یا وی قادر به پرداخت نفقه نباشد، با مادر خواهد بود.
نظر اقلیت
در فرض مسئله، ماده 1172 قانون مدنی و قسمت اخیر این ماده قانونی، تعیین تکلیف کرده است. این ماده قانونی مقرر می‌دارد: «هیچ یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل برعهده آنهاست از نگهداری او امتناع کنند در صورت امتناع یکی از ابوین حاکم باید به تقاضای دیگری یا به تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت برعهده اوست الزام کند و در صورتی‌که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه فوت شده باشد به خرج مادر تأمین کند». یعنی در صورت حدوث این مسئله دادگاه به هزینه مادر، حضانت را به شخص دیگری می‌سپارد.