صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1391/06/01
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گمیش تپه
موضوع
نحوه اجرای حکم توسط محکومٌ‌له در صورت امتناع محکومٌ‌علیه از رفع مزاحمت
پرسش
خوانده به موجب رأی قطعی صادره از دادگاه به رفع مزاحمت وفق نظر کارشناسی محکوم می‌شود. در نظر کارشناس مقرر شده خوانده باید جهت رفع مزاحمت نسبت به شیب‌بندی حیاط خود اقدام تا با جمع شدن آب، باعث نفوذ در منزل مسکونی خواهان نشود. ولی خوانده نه خود رأی دادگاه را انجام می‌دهد و نه اجازه می‌دهد خواهان نسبت به اجرای حکم اقدام و هزینه آن را دریافت کند. لذا با این وصف نحوه اجرای حکم به چه طریق خواهد بود؟
- توضیح:
نحوه مزاحمت به این صورت است که حیاط خوانده در گودی قرار دارد و در زمان باریدن باران، آب در آن جمع می‌شود و به منزل مسکونی خواهان نفوذ می‌کند. همچنین انجام عملیات شیب‌بندی، نیاز به عملیات چند روزه دارد.
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1) مدنی: علی‌الاصول با وجود رأی قطعی لازم‌الاجرا، محکومٌ‌علیه باید وفق نظر کارشناس نسبت به رفع مزاحمت و رفع رطوبت اقدام کند. با توجه به ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی هرگاه محکومٌ‌به انجام عمل معینی باشد و محکومٌ‌علیه از انجام آن امتناع ورزد و انجام عمل توسط شخص دیگری ممکن باشد، محکومٌ‌له می‌تواند تحت نظر دادورز (مأمور اجرا) آن عمل را به وسیله دیگری انجام دهد و هزینه آن را مطالبه کند و یا بدون انجام عمل، هزینه لازم را به وسیله قسمت اجرا از محکومٌ‌علیه مطالبه کند... با این ترتیب نظر اکثریت: صائب بوده و منطبق با موازین قانونی است.
نظر اکثریت
وفق ماده 47 قانون اجرای احکام مدنی، محکومٌ‌له می‌تواند در صورت امتناع محکومٌ‌علیه از رفع مزاحمت، خود شخصاً یا توسط شخص ثالث و به هزینه خود رفع مزاحمت کرده و حکم را اجرا کند و سپس هزینه‌های متحمل‌شده را از محکومٌ‌علیه بگیرد که نیاز به تقدیم دادخواست نیز ندارد و به صرف درخواست وی، اجرای احکام هزینه‌هایی را که محکومٌ‌له در رفع مزاحمت متحمل شده از محکومٌ-علیه می‌گیرد. در صورتی‌که محکومٌ‌علیه از وارد شدن محکومٌ‌له به داخل منزل جلوگیری کند و خود نیز رفع مزاحمت نکند؛ از قوه قاهره با استمداد از مأمورین انتظامی، رفع مزاحمت خواهد شد و حکم اجرا می‌شود و اگر محکومٌ‌علیه در مقابل مأمورین مقاومت کند به عنوان متمرد دستگیر می‌شود.
نظر اقلیت
طبق اصل 40 قانون اساسی، هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد. لذا در فرض این سوال، اگر ایجاد مزاحمت، ناشی از فعل محکومٌ‌علیه بوده باید حکم اجرا و رفع مزاحمت صورت پذیرد و می‌توان از قوه قاهره با استمداد از مأمورین اقدام کرد. ولی اگر مزاحمت به فعل محکومٌ‌علیه نباشد؛ یعنی ذاتاً موجود بوده (مثل این‌که زمین شیب‌دار بوده و به صورت طبیعی آب به سمت خانه محکومٌ‌له جمع می‌شده است)، دیگر نمی‌توان طبق اصل 40 قانون اساسی حکم را اجرا کرد و حکم صادره دارای ایراد و خلاف قانون اساسی است.