صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/10/25
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر جهرم
موضوع
شمول خسارت تاخیر تادیه در صورت تاخیر در پرداخت اقساط در مواعد معین
پرسش
چنانچه رای اعسار صادر گردد و محکومعلیه مطابق رای صادره، اقساطی که باید بپردازد را در موعد تعیین شده نپردازد، آیا بابت تاخیر در تادیه قسط، باید خسارت بپردازد؟
نظر هیات عالی
در فرض سوال، با صدور حکم اعسار و تقسیط، محکومعلیه نسبت به اقساط در سررسید، دارای ملائت و توان پرداخت تشخیص داده شده و طبعاً نسبت به همان مبلغ از اصل محکومبه که اقساط آن حال می‌شود، در این صورت تاخیر در پرداخت در مواعد معین، مشمول خسارت تاخیر تادیه موضوع ماده 22 ق.آ.د.م خواهد بود. نظریه مشورتی شماره 2068/92/07 مورخ 30/10/92 و 841/7 مورخ 1391/05/01 اداره کل حقوقی قوه قضائیه و رای وحدت رویه شماره 824 مورخ 1401/06/01 هیات عمومی دیوان عالی کشور موید این تفسیر قضایی است.
نظر اکثریت
با صدور رای اعسار، از عدم تمکن محکومعلیه پرده برداشته می‌شود و لذا بعد از آن امکان اخذ خسارت تاخیر تادیه وجود ندارد.
نظر اقلیت
از آنجا که رای اعسار صادره به صورت اعسار مطلق نبوده است، در کنار اعسار نسبی، رای صادر شده مفهوم نیز خواهد داشت و آن ایسار محکومعلیه در پرداخت مبلغ مورد نظر به عنوان پیشقسط یا قسط است؛ لذا به همان میزان که در پرداختی که با وضعیت ایسار خود باید بپردازد تاخیر می‌کند باید از عهده خسارات مربوطه نیز برآید؛ (البته در محاسبه باید به نحوی عمل شود که این خسارت تاخیر در پرداخت قسط فقط نسبت به اصل بدهی در نظر گرفته شود، نه خسارت تاخیر در پرداخت قسطی که مربوط به خسارت تاخیر تادیه بوده است و در واقع خسارت بر خسارت نشود.) اگر محکومعلیه در وضعیتی مدعی عدم تمکن برای پرداخت اقساط است، می‌بایست برای تعدیل اقدام کند و نمی‌تواند با عدم پرداخت قسط به طرف مقابل خسارت وارد نماید و در صورت ورود این خسارت باید جبران گردد.
نظر ابرازی
اگرچه در تاخیر پرداخت قسط باید خسارت داده شود، ولی نیازمند تقدیم دادخواست جدید است و آنچه در رای سابق به عنوان خسارت تاخیر تادیه قید شده بوده، شامل خسارت تاخیر در پرداخت قسط نخواهد بود و با اعسار، خسارت موضوع رای اولیه منتفی است و خسارت مربوط به اقساط مطالبه جدید نیاز دارد.