صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1391/09/08
برگزار شده توسط: استان لرستان/ شهر پلدختر
موضوع
مطالبه سهم‌الشرکه سهامدار شرکت از سایر شرکا در صورت اقدام آنها به ساخت و ساز بدون اذن وی
پرسش
در یک پرونده سه نفر با هم یک شرکت ساخت و ساز به ثبت می‌رسانند و هر سه نفر مقداری سرمایه‌گذاری می‌کنند دو نفر از آنها پس از مدتی بدون اطلاع نفر سوم اقدام به ساخت و ساز می‌کنند. با توجه به رشد قیمت ملک و ساختمان، فرد سوم طرح دعوا می‌کند که من نیز در این ملک شریک هستم، سپس نسبت به مطالبه و محاسبه میزان حق‌الشرکه خود را اقدام می‌کند. آیا به وی حق‌الشرکه تعلق می‌گیرد و در صورت مثبت بودن جواب، آیا می‌توان به نفع وی حکم صادر کرد؟
نظر هیئت عالی
نظر به این‌که شرکت تجاری ثبت شده دارای سهامدارانی است؛ لذا چنان‌چه عملیات انجام شده در حدود اساسنامه از ناحیه دارندگان حق امضا صورت گرفته باشد و این اقدامات منتهی به عواید و سود آنان شده باشد، سهامدار به عنوان ذی‌نفع می‌تواند حقوق خود را از شرکت مطالبه کند والا اشخاصی که بدون مجوز اقدامی کرده باشند که منجر به ضرر دیگران شده باشد، مسئول جبران خسارات وارده هستند.
نظر اتفاقی
طبق مواد 571 و 575 قانون مدنی، شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکین متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه و همه شرکا در آن دارای حق و حقوق و به نسبت سرمایه مالک هستند و در ماده 580 همین قانون نیز ذکر شده اگر بین شرکا شرط شده که یکی از آنها بدون اجازه دیگری حق هیچ‌گونه اقدامی ندارد و چنان‌چه برخلاف قرارداد عملی انجام دهد در مقابل دیگر شرکا ضامن است؛ مگر این‌که اذن داشته باشد. در فرض سوال هم، چون شرکا به همدیگر اجازه معامله نداده‌اند فرد سوم می‌تواند نسبت به سهم خود حقوقش را مطالبه کند و چون معامله‌ای که شرکای وی انجام داده‌اند فضولی بوده، مستنداً به مواد فوق‌الذکر و ماده 581 همان قانون، پس از مشخص کردن سهم نفر سوم، شرکا به پرداخت حق‌الشرکه در حق وی محکوم می‌شوند.