صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/02/05
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
مبدا احتساب مرور زمان در بزه افترا
پرسش
شخص الف از شخص ب شکایتی مبنی افترا مطرح نموده و مدعی است که شخص ب سابقاً شکایت کیفری علیه وی مطرح نموده است که در دادگاه کیفری منتهی به صدور حکم برائت و در دادگاه تجدیدنظر تایید شده است. از زمان اطلاع شاکی از اینکه شخص ب علیه وی شکایت کیفری مطرح نموده است بیش از یک سال گذشته است لیکن از تاریخ صدور حکم برائت شخص الف در پرونده استنادی کمتر از یک سال گذشته است، با توجه به مقررات ماده 106 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که حسب آن مدت مرور زمان تعقیب در جرایم تعزیری قابل گذشت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم می‌باشد، در این موارد تاریخ اطلاع از وقوع جرم، تاریخ اطلاع از طرح شکوائیه کیفری محسوب می‌گردد یا تاریخ اطلاع از صدور حکم قطعی در پرونده استنادی؟
نظر هیئت عالی
قطع نظر از اینکه مورد سوال از مصادیق افتراء محسوب می‌شود یا خیر تاریخ احراز ناتوانی مفتری از اثبات صحت اسناد و ادعای خود مبداء مرور زمان شکایت محسوب می‌شود.
نظر اکثریت
در ماده 106 قانون موصوف مبدا مرور زمان از تاریخ اطلاع از وقوع جرم بیان شده است؛ بنابراین لازم است ابتدا بررسی گردد که بزه افترا از چه زمانی محقق شده است. برسی زمان وقوع این بزه نیز نیازمند مداقه در ماده 697 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی که در مقام تعریف بزه افترا و بیان مجازات قانونی آن است، می‌باشد. قسمت اخیر ماده موصوف مقرر داشته است.... و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید جز در مواردی که موجب حد است به یک ماه تا یک سال حبس و تا (74) ضربه شلاق یا یکی از آنها حسب مورد محکوم خواهد شد. بنابراین قانونگذار شرط تحقق بزه و اعمال مجازات را ناتوانی مفتری از اثبات صحت اسناد خود دانسته است و در این زمان است که بزه محقق شده است (یعنی ناتوانی مفتری از اثبات صحت اسناد و ادعای خود). لذا در این موارد که پرونده ای در دادگاه مطرح و حکم صادر شده است تاریخ وقوع بزه تاریخی است که رای قطعی بر برائت صادر شده است (که در واقع تاریخ اثبات ناتوانی مفتری از اثبات صحت ادعای خود می‌باشد) صادر شده است و بنابراین مدت مروز زمان مقرر در ماده 106 قانون موصوف از زمانی باید محاسبه گردد که شخص الف از وقوع بزه (یعنی صدور حکم قطعی بر برائت خود) اطلاع یافته است.
نظر ابرازی
احد از همکاران محترم قضایی بر این عقیده است که با توجه به اینکه شخص ب در زمان طرح شکایت رفتار مجرمانه ای به شخص الف منتسب نموده است و بزه افترا محقق شده است؛ بنابراین به محض اینکه شخص الف از شکایت اطلاع یافت مدت مرور زمان مقرر در ماده 106 قانون مجازات اسلامی شروع می‌گردد و لذا در فرض سوال مدت مرور زمان از تاریخ اطلاع از طرح شکوائیه کیفری محاسبه می‌گردد.