صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1400/03/10
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد
موضوع
تسبیب در ایراد صدمه بدنی غیرعمدی
پرسش
خانم الف به همراه فرزند در حال عبور از خیابان بودند که ناگهان فرزند به طرف وسط خیابان حرکت میکند. در این حال ماشین به سرعت در حال نزدیک شدن بوده و مادر جهت نجات دادن جان فرزند، او را هل می‌دهد و نتیجتاً فرزند با برخورد به زمین آسیب می‌بیند و مادر نیز پس از برخورد با ماشین دچار آسیب می‌شود.
در این مورد آیا صدمات فرزند به راننده خودرو منتسب می‌باشد؟ آیا راننده خودرو در قبال صدمات وارده به مادر مسئول هست؟ مسئولیت خانم الف در این فرض چیست؟
نظر هیات عالی
مطابق ماده 492 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 جنایت در صورتی موجب دیه است که نتیجه حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد اعم از آنکه به نحو مباشرت یا به تسبیب یا به اجتماع آنها انجام شود. بنابراین با لحاظ ملاک‌های مواد 499 و 529 قانون فوق‌الذکر چنانچه رابطه علیت فی‌مابین رفتار راننده و جنایت حاصله (به مادر و فرزند وی) در نظر دادگاه محرز باشد و رفتار مادر در هل دادن فرزند عرفاً در حکم عدم اختیار باشد، در این صورت مسئول واقعی، راننده خواهد بود. در دو حال تشخیص موضوع و انطباق آن با قانون به عهده مرجع قضایی رسیدگی‌کننده است که با لحاظ جمیع قرائن و اوضاع و احوال موجود اتخاذ تصمیم میکند.
نظر اکثریت
مستفاد از مواد 145,492,506,526,529 و 537 قانون مجازات اسلامی با توجه به اینکه در این فرض راننده با سرعت بالا مقصر بوده؛ لذا نسبت به صدمات وارده به مادر مسئول است اما با لحاظ این که مادر با هل دادن طفل باعث قطع رابطه سببیت بین رفتار راننده و آسیب وارده به طفل شده، مسئولیتی از این حیث متوجه راننده نمی‌باشد. در خصوص آسیب وارده طفل به نیز با عنایت به ماده 510 قانون مجازات اسلامی و اینکه مادر با قصد احسان و کمک به طفل، وی را هل داده است، مسئولیتی متوجه مادر نمی‌باشد.
نظر اقلیت
با عنایت به ذیل ماده 510 قانون مجازات اسلامی با توجه به اینکه مادر در نگهداری طفل مراعات لازم را ننموده هرچند اقدام بعدی وی با قصد احسان بوده لذا در خصوص صدمات طفل مسئول می‌باشد و با توجه به وحدت ملاک از ماده 499 قانون مجازات اسلامی با عنایت به اقدام راننده خودرو ایشان نیز در خصوص صدمات وارده به نسبت تقصیر اعلامی از ناحیه کارشناس مربوطه ضامن می‌باشد. در خصوص صدمات وارده به مادر، راننده خودرو با توجه به سرعت بالا مقصر می‌باشد.
نظر ابرازی
با فرض اینکه مطابق نظر کارشناس تصادفات، راننده در حادثه به لحاظ رانندگی با سرعت غیرمجاز و عدم توجه به جلو مقصر باشد هرچند که وظیفه نگهداری طفل به عهده والدین است لیکن این مقدار عمل یا عکس‌العمل مادر داخل در وظایف معقول و عرفی مراقبت نیست؛ لذا وی تعمداً در مقام ایثار در حادثه تصادف غیر عمدی با رفع و حذف شرایط و فضای خطر از فرزندش خود را در وضعیت خطر قرا ر داده است. بنابراین به نظر اگر نگوییم بنابر مفاد قاعده اقدام صدمات وارده به خودش نیز بر عهده راننده نیست، قطعاً صدمات وارده به طفل منتسب به راننده مقصر نخواهد بود.
در تکمیل نظر اول اینکه اگر مادر بی‌اختیار شده باشد، راننده می‌تواند سبب اقوی از مباشر باشد.
از باب سبب اقوی از مباشر، راننده مسئول صدمات وارده به مادر و طفل می‌باشد.