صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1386/01/30
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر بندر انزلی
موضوع
واخواهی زوج از حکم غیابی طلاق
پرسش
حکم (طلاق) یا گواهی عدم امکان سازش به طور غیابی و به لحاظ مجهول المکان بودن زوجه صادر و مراتب و مراحل قانونی از جمله نشر آگهی و... طی شده است. پس از قطعیت دادنامه حکم اجرا شده و زوجه در ایام عده به سر میبرد، چنانچه زوج به طریقی از این امر مطلع شود آیا میتواند واخواهی کند و در صورت مثبت بودن پاسخ چه تأثیری در حکم و صیغه طلاق (که جاری شده و خلع نیز بوده) خواهد داشت؟
نظر هیئت عالی
مطابق مقررات ماده 305 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض کند و دادگاه صادرکننده حکم غیابی مکلف به رسیدگی است. دادرس دادگاه با رسیدگی های لازم در صورتیکه واخواهی زوج را موجه تشخیص و گواهی صادره به عدم امکان سازش را مخدوش بداند، میتواند با نقض دادنامه بدوی حکم به ابطال دعوای زوجه بدهد. لیکن در صورتیکه حکم طلاق به وسیله ی دادگاه اجرا و واقعه طلاق به ثبت رسیده باشد، با توجه به حکم اخیرالصدور، زوج میتواند به موجب دادخواست ابطال واقعه طلاق را از دادگاه بخواهد و دادگاه هم بر حسب تقاضای وی اقدام به رسیدگی خواهد کرد.
نظر اکثریت
واخواهی یک حق قانونی برای محکومٌ علیه است. در صورتی که حکم غیابی ابلاغ واقعی به محکوم علیه غایب نشده باشد و وی مدعی عدم اطلاع از مفاد رأی باشد میتواند دادخواست واخواهی به دادگاه صادر کننده حکم غیابی تقدیم کند دادگاه موظف است خارج از نوبت در این مورد رسیدگی کند در صورت صدور قرار قبول دادخواست، قرار مذکور چنانچه حکم اجرا نشده باشد مانع اجرای حکم خواهد بود و در فرض سوال حکم طلاق اجرا شده است. دادگاه پس از رسیدگی به دلایل واخواهی چنانچه اعتراض واخواه را وارد تشخیص دهد:
1.چون حکم بدوی غیابی، اجرا و صیغه طلاق جاری شده و واقعه طلاق در دفتر طلاق به ثبت رسیده است، دادگاه باید ضمن نقض حکم معترض عنه حکم به ابطال واقعه طلاق جاری و ثبت شده صادر کند. حکم صادره نیز باید پس از قطعیت به دفتر طلاق جهت اجرا ارسال شود.
2.صیغه شرعی طلاق جاری شده و واقعه طلاق رسماً ثبت شده است، لذا دادگاه در صورت ندانستن اعتراض واخواه صرفاً باید نسبت به نقض دادنامه معترضٌعنه اقدام کند و ابطال واقعه طلاق که رسماً در دفتر طلاق به ثبت رسیده منوط به دادن دادخواست جداگانه است.
نظر اقلیت
ماده 8 قانون حمایت خانواده موارد صدور گواهی عدم امکان سازش را بر شمرده است از جمله آن مواردی است که هریک از زوجین زندگی خانوادگی را ترک کند. در فرض مورد سوال زوج زندگی خانوادگی را ترک کرده و مجهول المکان است، لذا در اینگونه موارد گواهی عدم امکان سازش صادر میشود نه حکم طلاق و طبق ماده 19 قانون مرقوم تصمیم دادگاه در موارد صدور گواهی عدم امکان سازش قطعی است. وفق ماده واحده قانون تعیین مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش، مدت اعتبار گواهی مذکور ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ است و چنانچه ظرف مدت مذکور گواهی عدم امکان سازش صادر شده به دفتر طلاق تسلیم نشود از اعتبار ساقط خواهد بود. بنابراین، در فرض مورد سوال گواهی عدم امکان سازش صادر میشود نه حکم طلاق با توجه به موارد معنونه قطعی بوده و قابل واخواهی و تجدیدنظرخواهی نیست.