صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/01/20
برگزار شده توسط: استان بوشهر/ شهر بوشهر
موضوع
ایراد صدمه بدنی غیر عمدی منتهی به قتل غیرعمدی به میزان 10٪ تقصیر راننده
پرسش
در یک حادثه تصادف رانندگی و در اثر برخورد خودرو با عابر پیاده که پیرمرد مسنی بوده ایشان به شدت آسیب دیده و پس از انتقال به بیمارستان فوت می‌نماید، با استعلام از پزشکی قانونی علت تامه فوت، آریتمی قلبی تعیین می‌گردد و اشاره ای به حادثه رانندگی نمی شود؛ ولیکن پس از اخذ نظریه تکمیلی، پزشکی قانونی اعلام می‌نماید تصادف به میزان 10درصد در فوت نامبرده موثر بوده است. اینک با عنایت به شرح ما وقع آیا راکب خودرو مقصر، عهده دار صد درصد مسئولیت می‌باشد یا مطابق نظریه پزشکی قانونی صرفاً ده درصد ضمان را عهده دار می‌باشد؟ لازم به ذکر است که ایشان در اثر حادثه به شدت مجروح و به نقاط مختلف بدن وی آسیب وارد گردیده است.
نظر هیئت عالی
بند الف نظریه مشورتی شماره2931/97/7 - 98/3/28 اداره حقوقی به شرح زیر که مستظهر عقیده اکثریت می‌باشد مورد تائید اکثریت اعضاء هیأت عالی است.
با لحاظ ماده 452 قانون مجازات اسلامی 1392 که طی آن دیه، احکام و آثار مسئولیت مدنی را دارد، و نظر به این که مطابق ماده 492 این قانون، جنایت در صورتی موجب دیه است که نتیجه حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد، بنابراین در حوادث رانندگی اصولاً مسول جبران خسارت (پرداخت دیه) کسی است که بین رفتار او و ایجاد خسارت (جنایت) رابطه مستقیم یا سببیت (علیت) موجود باشد و لذا در فرض استعلام، حادثه رانندگی، عامل ایجاد حادثه است و بیماری های زمینه ای را نمی توان بخشی از اسباب و عوامل حادثه دانست و در نتیجه، هرچند مجنی علیه به علت بیماری زمینه خطرناکی از لحاظ جسمی داشته است لکن هرگاه تصادف واقع نمی شد چه بسا (مشارالیه) سال ها زنده می ماند. بنابراین تصادف، موجب قتل غیرعمدی ناشی از رانندگی گردیده است و پرداخت دیه آن به عهده مقصر حادثه می‌باشد. ضمنا فرض سوال منصرف از ماده 526 قانون مجازات اسلامی 1392 که ناظر به رفتار مرتکبین (سبب و مباشر) غیر از مجنی علیه می‌باشد، است.
نظر اکثریت
در فرض سوال، پزشکی قانونی می بایست ابتدا میزان تاثیر تصادف در آریتمی را مشخص نماید. مطابق نظر پزشکی قانونی تصادف ده درصد در فوت نقش داشته و نود درصد مابقی مجهول مانده و به عبارتی، فوت به دلیل آریتمی قلبی رخ داده، این در حالی است که علت آریتمی قلبی مشخص نشده و چه بسا علت آریتمی قلبی تصادف و استرس ناشی از ضربه وارده باشد که در این صورت راننده به میزان صد درصد مقصر است؛ لذا با اندکی تحقیقات می بایست ابتدا نظریه کمیسیون پزشکی اخذ پس از محرز شدن علت آریتمی قلبی می توان درصد تقصیر را مشخص نمود.
نظر اقلیت
سبب گاه واحد است و گاه متعدد و در فرضی که اسباب متعدد باشند یا در طول هم قرار دارند که مصداق آن مواد 535 و 536 قانون مجازات اسلامی است یا در عرض هم قرار گرفته که در این حالت قانونگذار صراحتاً اشاره ای ننموده، لکن با عنایت به ملاک ماده 526 و 527 می توان قائل به ضمان درصدی بود؛ هرچند این دوگانگی در کل کشور جاری است و جز در صورت تساوی یا نامشخص بودن سهم اسباب مستند بودن سرایت و صدمه به مجنی علیه با درصد مشخص می‌گردد. در فرض سوال نیز تصادف به عنوان سبب زمینه ای و مطابق نظریه پزشکی قانونی تنها ده درصد در فوت متوفی موثر بوده؛ لذا مجازات راننده خاطی به بیش از این درصد وجاهت قانونی ندارد؛ چرا که آریتمی قلبی ممکن بود برای ایشان در منزل نیز رخ می داد و الزاماً تصادف باعث آریتمی نشده و تنها به میزان ده درصد در وقوع آریتمی موثر بوده؛ به این خاطر که علل آریتمی قلبی استرس، هیجانات و بیماری قبلی نیز می‌توانند باشد.