صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/03/22
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر اراک
موضوع
قابلیت توقیف یا ضبط وسایل ارتکاب جرم
پرسش
آیا موتور سیکلتها و خودرو هایی که سارقان در زمان سرقت از آنها استفاده کرده اند مثل کیف قاپها و یا شخصی که پس از سرقت، اموال مسروقه را به وسیله خودروی خود منتقل می‌نماید قابل توقیف و یا ضبط است؟ تکلیف دادسرا در این خصوص چه می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
چگونگی ضبط وسیله ای که برای ارتکاب جرم استفاده شده یا دلیل و وسیله ارتکاب جرم بوده یا از جرم تحصیل گردیده در مواد 215 قانون مجازات اسلامی و 148 قانون آئین دادرسی کیفری آمده است؛ بالنتیجه ضبط خودرو یا موتور سیکلت های موضوع سوال محتاج نص قانونی است.
نظر اتفاقی
منظور از اشیاء و اموالی که در مواد 215 قانون مجازات اسلامی و 148 قانون آیین دادرسی کیفری قید و مقرراتی برای تعیین تکلیف، توقیف و ضبط آنها از ناحیه قانونگذار تعیین و وضع شده است اشیاء و اموالی است که حین ارتکاب جرم استعمال شده و یا برای استعمال اختصاص داده شده اند و دلیل یا وسیله جرم بوده اند؛ مثل اسلحه در شکار غیر مجاز، چاقو در ایراد جرح، سکه تقلبی، مهر و کلیشه که این تعریف به صراحت در ماده 147 قانون آیین دادرسی کیفری نیز آمده است. بنابراین اشیایی که وسیله ارتکاب جرم نباشد و از راه جرم نیز تحصیل نشده باشد قابلیت توقیف ندارد. اشیاء و اموالی قابل توقیف هستند که توقیف آنها برای انجام تحقیقات ضروری باشد و یا به عنوان وسیله ای که حین ارتکاب جرم مورد استفاده قرار گرفته باشد و یا اینکه بر طبق مقررات قانونی آن اشیاء توسط دادگاه بایستی ضبط شوند و چون ضبط اموال نوعی مجازات است و نیاز به نص صریح قانونی دارد در صورت تصریح قانونگذار دادسرا آنها را نیز بایستی توقیف نماید. فلذا چون وسیله نقلیه هیچ کدام از این شرایط را ندارد و ذاتاً وسیله ارتکاب جرم نیست و نگهداری آن نیز ممنوعیت قانونی دارد در صورتی توقیف می‌شود که برای انجام تحقیقات ضرورت داشته باشد و بلافاصله پس از رفع ضرورت و نیاز می بایست به مالک مسترد گردد.