صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/04/26
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر مرودشت
موضوع
قابلیت فرجام خواهی از قرارهای عدم استماع و رد دعوا
پرسش
آیا قرارهای عدم استماع و رد دعوای صادره از دادگاه (مشروط به آنکه اصل حکم راجع به آن‌ها قابل رسیدگی فرجامی باشد)، قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور است؟
نظر هیات عالی
مطابق مواد 367 و 368 ق.آ.د.م قرارهای رد و عدم استماع دعوا در زمره‌ی آرای قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور نمی‌باشند.
نظر اکثریت
با توجه به آنکه فرجام‌خواهی از طرق فوق‌العاده و استثنائی اعتراض به آراء و احکام قضایی است و علی‌القاعده آراء قطعی صادره از محاکم نخستین و تجدیدنظر جز در موارد منصوص و مصرح قابلیت رسیدگی فرجامی را نخواهند داشت و با التفات به آنکه در مواد 367 و 368 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، قانون‌گذار در مقام بیان ذکری از قرارهای مزبور به عنوان قرارهای قابل فرجام‌خواهی نیاورده است، لذا این دو قرار قابل فرجام‌خواهی نخواهند بود.
نظر اقلیت
هرچند قانون‌گذار در مواد 367 و 368 قانون آیین دادرسی مدنی از قرارهای عدم استماع و رد دعوا ذکری به میان نیاورده است، لیکن خصوصیتی در قرارهای ابطال، رد دادخواست و سقوط دعوا وجود ندارد که فرجام‌خواهی را مختص این قرارها بدانیم. وانگهی قرارهای رد دعوا و عدم استماع دعوا نوعاً مهم‌تر از قرارهای مصرح در مواد مزبور است و اختصاص قابلیت رسیدگی فرجامی به قرارهای اخیرالذکر نقض غرض قانون‌گذار بوده و منطقی نیست. نهایتاً آنکه قرار عدم اهلیت ذکر شده در این دو ماده خود، یکی از قرارهای صادره منبعث از مواد 84 و 89 قانون مزبور است که می‌توان به جای آن قرار رد دعوا نیز صادر نمود.