افزایش و تقلیل خواسته در جلسات دوم و سوم دادرسی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/02/04
برگزار شده توسط: استان سیستان و بلوچستان/

موضوع

افزایش و تقلیل خواسته در جلسات دوم و سوم دادرسی

پرسش

خواهان دادخواستی به خواسته تسلیم مبیع تقدیم دادگاه می‌کند و سپس در جلسات دوم یا سوم دادرسی نیز اجرت‌المثل عدم تسلیم خواسته را مطالبه می‌کند. در این صورت دادگاه چه تکلیفی دارد؟

نظر هیئت عالی

اگرچه در ماده 98 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی گفته شده است افزایش خواسته فقط تا پایان اولین جلسه دادرسی امکان دارد و پس از سپری شدن اولین جلسه دادرسی ازدیاد خواسته وجاهت قانونی ندارد، تقلیل خواسته در هر مرحله امکان دارد و قانونگذار در خصوص مطالبه اجرت‌المثل با مطرح کردن بند (2) از ماده 362 و ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی مطالبه آن را تا خاتمه دادرسی و صدور حکم جایز دانسته است. همین مقررات در ماده 508 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 هم بیان شده و چنین به نظر می‌رسد قانونگذار مطالبه اجرت المثل را در ردیف مطالبه خواسته دانسته است. بنابه مراتب، با توجه به حکم صادره مبنی بر تحویل مبیع، صدور حکم به پرداخت اجرت‌المثل قطعی است و تقدیم دادخواست مجدد برای مطالبه اجرت‌المثل عملی اضافی و موجب اطاله دادرسی
است.

نظر اکثریت

با عنایت به اینکه ماده 98 قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب درامور مدنی به صراحت بیان داشته: «تغییر خواسته و افزایش آن و غیره فقط تا پایان اولین جلسه دادرسی امکان‌پذیر است» و در ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی نیز عبارت اثنای دادرسی و منظور همان (جلسه اول دادرسی) مصرح در ماده 98 است و مطالبه اجرت المثل بعد از جلسه اول دادرسی توجیه قانونی ندارد و باید به طور مستقل مبادرت به تقدیم دادخواست کند. لذا ماده 515 ناظر بر ماده 98 است و اجرت المثل خواسته جدیدی محسوب می‌شود که نیاز به تقدیم دادخواست و تقویم خواسته و الصاق و ابطال هزینه دادرسی دارد.

نظر اقلیت

با عنایت به بند (2) ماده 363 قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 515 قانون آیین دادرسی مدنی که در آن تصریح گردیده: «خواهان ضمن تقدیم دادخواست یا در اثنای دادرسی و یا به طور مستقل می‌تواند اجرت‌المثل ایام تصرف را مطالبه کند»، بنابراین، اجرت‌المثل، یک خسارت دادرسی محسوب می‌شود که از ناحیه خواهان مطرح می‌شود و افزایش خواسته تلقی نمی شود. لذا در هر مرحله از مراحل دادرسی اجرت المثل مطالبه شود دادگاه مکلف است که رسیدگی کند و رأی مقتضی صادر نماید.