تاریخ نظریه: 1397/08/02
شماره نظریه: 7/97/2227
شماره پرونده: 96-127/1-1173
استعلام:
در صورتی که خواسته استرداد یا تحویل عین معینی باشد مثل تحویل مبیع یا استرداد لاشه چک سند و جهیزیه و یا فک پلاک یا هر عین کلی فی الذمه با توجه به اینکه طبق ماده 39 و46 از قانون اجرای احکام مدنی و طبق ماده 631 قانون مدنی تصرف مال غیر و استرداد و362 (آثار بیع) و367 (تسلیم مبیع) و376 (اجبار به تسلیم) و387 (تلف مبیع قبل تسلیم) و389 (تأدیه ثمن عوض مبیع) و1092 و 1098(استرداد عین مهر) و380 (بایع حق استرداد دارد) و441 (استرداد ثمن بعض مبیع در صورت عدم وجود) و طبق مواد 122و123 (تأمین خواسته) و 175 از قانون آئین دادرسی مدنی و مواد 214و 215و527 از قانون مجازات اسلامی و مواد 529 و531 از قانون تجارت در صورت عدم وجود عین معین مثل یا قیمت آن وصول می‌گردد آیا در حین رسیدگی می‌بایست نسبت به موجود بودن آنها تحقیق نمود تا رأی به استرداد صادر نمود یا اینکه به صرف ادله ابرازی در پرونده بدون تحقیق در خصوص موجود بودن یا نبودن عین مذکور می‌توان رأی صادر نمود؟ و در صورت عدم موجود بودن عین آیا قرار رد دعوا صادر می‌گردد یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در دعاوی مطالبه عین معین مانند استرداد جهیزیه، دادگاه با توجه به ادله ابرازی خواهان باید استحقاق وی به دریافت عین معین را احراز کند و تکلیفی برای تحقیق راجع به موجود بودن عین مال مورد مطالبه ندارد زیرا در صورت تلف نیز با عنایت به ماده 1 قانون نحوه اجرای محکومیت-های مالی 1394 و ماده 46 قانون اجرای احکام مدنی و مواد 311 و 328 قانون مدنی باید مثل یا قیمت آن پرداخت شود.