تاریخ نظریه: 1396/11/11
شماره نظریه: 7/96/2955
شماره پرونده: 96-218-2178 ک
استعلام:
1- با توجه به اینکه در شوراهای حل اختلاف بسیاری از امور از جمله نگارش صورتجلسات و اخذ ادله و دفاعیات خواهان و خوانده و تفهیم قرار ارجاع امر به کارشناس و اخذ اظهارات شهود و اجرای قرار اتیان سوگند و امثالهم از ناحیه اعضای شورا انجام می‌شود و از سوی دیگر پرونده هایی با موضوع کیفری از نوع درجه 8 به شوراهای حل اختلاف ارجاع می‌شود که لازمه رسیدگی به این دسته از پرونده ها صدور قرار تامین کیفری مناسب و اخذ آخرین دفاع و... می‌باشد آیا اعضای شورای نیز به نمایندگی امکان اخذ آخرین دفاع یا اخذ تامین را دارند یا خیر؟
2- در صورت پاسخ منفی به سوال فوق و با توجه به اینکه ساعت کاری شورا و قضات شورا مطابقت ندارد و برخی از شوراها در ساعت عصر مشغول فعالیت می‌باشند دراین خصوص ارائه طریق فرمائید آیا امکان صدور قرار تامین کیفری همزمان با دستور احضار متهم وجود دارد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- برابر ماده 9 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1394 قاضی شورا با مشورت اعضای شورا رسیدگی و مبادرت به صدور رأی می‌نماید و برابر ماده 18 قانون یاد شده رسیدگی قاضی شورا از حیث اصول و قواعد، تابع مقررات آیین دادرسی مدنی و کیفری است و اصولاً در قوانین مربوط به دادرسی‌های مدنی و کیفری، موردی پیش بینی نشده است که رسیدگی توسط شخصی غیر از قاضی صادرکننده رأی، انجام پذیرد و ماده 9 فوق‌الاشعار نیز تصریح به آن دارد که قاضی شورا در موارد موضوع این ماده، باید عهده‌دار امر رسیدگی باشد؛ لذا در فرض سوال اعضای شورا نمی‌توانند نسبت به صدور قرار‌های تأمین کیفری و اخذ آخرین دفاع موضوع مواد 217 و 262 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 اقدام نمایند.
2- اولاً: صدور قرار تأمین کیفری موضوع ماده‌ی 217 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در جرایم موضوع بند ح ماده‌ی 9 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1394، فرع بر حضور متهم است. ثانیاً: مقررات ماده 213 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 در راستای حفظ حقوق دفاعی اشخاص متهم به ارتکاب جرم (مواد 5 و6 این قانون) و رعایت حقوق شهروندی (ماده 7 این قانون) وضع شده است و رعایت این حقوق ایجاب می-نماید که متهم زمان لازم جهت تدارک دفاع را داشته باشد به وصفی که قانونگذار در ابلاغ احضاریه فرد تا حضور نزد بازپرس، مدت حداقل پنج روزه را تعیین نموده است (ماده 171 همان قانون)، لیکن متهمی که طوعاً حاضر شده است گرچه حضور وی متعاقب ابلاغ احضاریه نبوده، چنانچه صراحتاً آمادگی خود را برای تحقیق اعلام نماید، بازپرس می‌تواند با احراز آمادگی متهم برای دفاع و رعایت حقوق دفاعی وی از جمله تفهیم حق متهم در داشتن حق وکیل (ماده 190 همان قانون) مبادرت به انجام تحقیق و تفهیم اتهام نماید.