تاریخ نظریه: 1400/04/23
شماره نظریه: 7/1400/343
شماره پرونده: 1400-9/16-343 ح
استعلام:
1- در خصوص حق حبس موضوع ماده 1085 قانون مدنی، با توجه به استفاده از واژه زن در این ماده و اطلاق آن بر زوجه باکره و غیرباکره، آیا زوجه غیر باکره در ازدواج دوم در فرض وجود شرایط می‌تواند با استناد به حق حبس از ایفای وظایف زناشویی خودداری کند؟
2- منظور از ایفاء وظایف زناشویی در مواد 1085 و 1086 قانون مدنی چیست؟ آیا صرفاً شامل تمکین خاص می‌شود و با تمکین عام حق حبس ساقط نمی‌شود؟ در فرض سوال زوجین حدود دو سال است که ازدواج کرده‌اند و زوجه در این مدت در مواقع مختلف در منزل زوج حاضر بوده و یا سکونت موقت داشته است و ریاست موضوع ماده 1105 قانون مدنی را عملاً پذیرفته و بر اساس خواست زوج در مواقع مختلف اقدام کرده است و تمامی وظایف زناشویی به جز تمکین خاص را انجام داده است، آیا در این فرض حق حبس هم‌چنان به قوت خود باقی است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- با توجه به اطلاق واژه «زن» در ماده 1085 قانون مدنی، حق حبس موضوع این ماده با لحاظ شرایط مقرر در آن منحصر به دوشیزه نبوده و زنان غیر باکره را نیز در بر می‌گیرد.
2- مستفاد از مواد 1085 و 1086 قانون مدنی و رأی وحدت رویه شماره 718 مورخ 1390/2/13 هیأت عمومی دیوان عالی کشور آن است که حق حبس موضوع ماده 1085 یادشده ناظر بر مجموعه وظایف زوجه ناشی از رابطه زوجیت است؛ بنابراین چنانچه زوجه نسبت به تمکین خاص که از بارزترین تکالیف ناشی از زوجیت است اقدام نکرده باشد، حق حبس وی به قوت خود باقی است.