تاریخ نظریه: 1400/02/07
شماره نظریه: 7/99/1965
شماره پرونده: 99-127-1965 ح
استعلام:
به استحضار می‌رساند در پرونده‌های متعدد در خصوص نحوه‌ی طرح دادخواست اثبات حق ارتفاق اختلاف نظر است؛ توضیح آن‌که در مواردی که تنها یکی از وارث مانع عبور شخص از ملک خود می‌شود و ذی‌نفع به طرفیت همان شخص اقامه دعوی می‌کند و بدون اطلاع از تعداد وراث و با توجه به این‌که دیگر وراث ممانعتی ندارند، آنان را طرف دعوی قرار نمی‌دهد، برخی همکاران تجدید نظر این دعوی را قابل استماع می‌دانند و برخی قرار عدم استماع دعوی صادر می‌کنند. خواهشمند است اعلام نظر فرمایید که آیا دعوای اثبات حق ارتفاق و رفع ممانعت از حق به طرفیت برخی از وراث یا شرکا که ممانعت از حق می‌نمایند، قابل استماع است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، از آن‌جا که دعوای اثبات حق ارتفاق نسبت به ملک مشاعی، غیر قابل تجزیه به نسبت سهم مالکان مشاعی است، تمامی مالکان مشاعی باید طرف این دعوا قرار گیرند؛ والّا طبق ماده 2 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 قرار عدم استماع آن صادر می‌شود.
ثانیاً، با توجه به این‌که دعوای ممانعت از حق ارتفاق نسبت به ملک مشاعی فقط متوجه شخص یا اشخاصی است که مانع شده‌اند، طرح دعوی علیه اشخاصی که ممانعت کرده‌اند، قابل استماع بوده و طرف دعوا قرار گرفتن تمامی مالکان مشاعی شرط استماع دعوای یادشده نمی‌باشد.