صلاحیت دادیار در انجام تحقیقات مقدماتی جرایم مطبوعاتی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/02/03
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز

موضوع

صلاحیت دادیار در انجام تحقیقات مقدماتی جرایم مطبوعاتی

پرسش

حسب ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 92 تحقیقات مقدماتی تمام جرائم بر عهده بازپرس است در غیر جرایم مستوجب مجازات های مقرر در ماده 302 این قانون در صورت کمبود بازپرس، دادستان دارای تمام وظایف و اختیاری است که برای بازپرس تعیین شده است و...
حال حسب قانون مذکور در مورد جرائم مطبوعاتی (بند ث ماده 302) آیا دادیار صلاحیت رسیدگی دارد؟

نظر هیئت عالی

با توجه به نص صریح ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری تحقیقات مقدماتی جرایم موضوع ماده 302 قانون اشاره شده منحصراً بر عهده بازپرس می‌باشد و ارجاع آن به دادیار موجه نیست.

نظر اکثریت

در ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری، قانونگذار با توجه به اهمیت جرایم و شدت مجازات ها یا با توجه به شخصیت مرتکبین بزه، رسیدگی شکلی به این بزه ها را متفاوت از سایر بزه ها مقرر نموده است. هدف قانونگذار این است که در این بزه ها با تعدد قاضی اتخاذ تصمیم صورت گیرد و در مرحله تحقیقات مقدماتی نیز بازپرسان که از تجربه بیشتری برخوردار هستند رسیدگی نمایند. در خصوص مجرمین سیاسی و جرایم مطبوعاتی نیز قانونگذار با توجه به انگیزه و شخصیت آنان، قانونگذار با دید حمایتی نگریسته است و لذا قانونگذار بر این عقیده است که در مرحله تحقیقات مقدماتی رسیدگی توسط بازپرس که از تجربه بیشتری برخوردار است، صورت گیرد. در خصوص صدر ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری که در جرایم مطبوعاتی و سیاسی برخلاف سایر بندها مجازات را ذکر ننموده است علت این بوده که به علت تنوع مجازات در این جرایم امکان ذکر تمامی مجازات ها نبوده است لذا ازکلمه مطبوعاتی و سیاسی استفاده نموده است..مهمترین دلیل بر اینکه دادیار صلاحیت رسیدگی ندارد صراحت تبصره ماده 92 قانون آ.د.ک عبارت جرم میین دادرسی کیفری می‌باشد که در این تبصره به صراحت از عبارت جرائم موضوع ماده 302 نام برده و نه از عبارت مجازات های مقرر در این ماده. در این تبصره به صراحت معین شده که در صورت عدم دسترسی به بازپرس باید دادرس علی البدل دادگاه رسیدگی نماید لذا محرز است که اگر منظور قانونگذار صلاحیت رسیدگی دادیار بود در این تبصره اشاره می نمود.

نظر اقلیت

در صدر ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری قانونگذار از عبارت مجازاتهای مقرر در ماده 302 استفاده نموده است در حالیکه در بند ث این ماده بر خلاف سایر بندها مجازاتی بیان نشده است. علت این امر این است که برخی از جرایم مطبوعاتی دارای مجازاتهای سبک و بعضاً درجه شش می‌باشند و نیازی به رسیدگی انحصاری توسط بازپرس نمی‌باشد و قانونگذار به همین دلیل عامدانه از عبارت مجازاتهای مقرر در ماده 302 استفاده نموده است. لذا در مواردی که جرم مطبوعاتی دارای مجازاتهای مشمول بند الف تا ت ماده موصوف باشد لازم است که حتماً تحقیقات توسط بازپرس انجام گیرد لیکن در سایر مجازات ها دادیار نیز می‌تواند در صورت ارجاع تحقیق نماید.