تاریخ نظریه: 1392/06/04
شماره نظریه: 7/92/1053
شماره پرونده: 92-186/1-538
استعلام:
...
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
حسب مفاد مواد 65 - 66 - 67 - 68 قانون مجازات اسلامی سال 1392، ملاک اعمال مجازات جایگزین حبس, مجازات قانونی جرم است، ضمناً در مورد تخفیف مجازات درجه 6 با 2 درجه تخفیف, باید مجازات درجه 8 یعنی «تا سه ماه حبس» تعیین شود و از مصادیق بند 2 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت... مصوب 1373 با اصلاحات و الحاقات بعدی٭ نیست تا دادگاه بتواند جزای نقدی یا بیش از سه ماه حبس تعیین کند زیرا حسب مفاد بند 2 این ماده در هر مورد که در قانون حداکثر مجازات بیش از 91 روز حبس و حداقل آن کمتر از این باشد، دادگاه مخیر است که حکم به بیش از 3ماه حبس یا جزای نقدی صادر نماید و در مانحن‌فیه پس از اعمال تخفیف، مجازات به سه ماه حبس یا کمتر تقلیل داده شده، از مصادیق بند 2 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و... نیست.
در مواردی مجازات جایگزین حبس، موضوع مواد 65 و 66 قانون مجازات اسلامی 1392 با وجود شرایط قانونی اجباری است و مقررات تخفیف قابل اعمال نیست و اجباراً باید مجازات جایگزین حبس تعیین شود اما در صورتی که در مقام اعمال تخفیف, مجازات حبس تا میزان مواد 65 و 66 قانون مذکور تقلیل داده شود، نمی‌توان مجازات جایگزین حبس تعیین نمود زیرا «مجازات قانونی جرم» باید از مصادیق مواد 65 و 66 قانون مرقوم باشد و حبس پس از اعمال مقررات تخفیف، مجازات قانونی جرم ارتکابی نیست، اما در مجازاتهایی که دادگاه مخیر به تعیین مجازات جایگزین است، می‌تواند از مقررات مربوط به تخفیف استفاده کند و یا مجازات جایگزین اعمال نماید، (موضوع ماده 67 و قسمت اخیر ماده 68 قانون مجازات اسلامی 1392).
٭- توضیح مولفان: میزان جزای نقدی بندهای (1) و (2) ماده 3 مورد نظر به شرح جدول تعرفه‌های مصوب (درآمد خدمات قضائی) پیوست قانون بودجه سال 1393 کل کشور مصوب 1392 برای اجراء در سال 1393 افزایش یافته است.