تاریخ نظریه: 1402/11/30
شماره نظریه: 7/1402/1046
شماره پرونده: 1402-168-1046ک
استعلام:
دو پرونده با دستور قاضی محترم اجرای احکام کیفری جهت اعمال مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری به این دادگاه ارسال شده است. با این توصیف که دو فقره محکومیت قطعی در دو شعبه هم عرض بدوی صادر و در حال اجرا می‌باشد. بدین صورت که دادگاه‌های صادر کننده حکم قطعی مقررات تکرار جرم را اعمال نکرده‌اند و قاضی اجرای احکام کیفری پرونده‌ها را جهت اعمال مواد 510 و 511 قانون فوق‌الذکر به آخرین دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارسال کرده است. در ماده 511 قانون آیین دادرسی کیفری مقرر شده است: «هرگاه هنگام اجرای حکم معلوم شود محکوم‌علیه محکومیت‌های قطعی دیگری داشته است که در اعمال مقررات تکرار جرم موثر است، قاضی اجرای احکام کیفری، پرونده را نزد دادگاه صادر کننده حکم قطعی ارسال می‌کند. در این صورت، چنانچه دادگاه، محکومیت‌های سابق را محرز دانست، مطابق مقررات اقدام می‌نماید.»
1- آیا هر یک از محاکم صادرکننده حکم قطعی بدواً می‌بایست مقررات تکرار جرم را اعمال کنند و سپس در راستای ماده 510 قانون فوق‌الذکر پرونده‌ها به آخرین دادگاه صادرکننده حکم قطعی ارسال شود یا این‌که آخرین دادگاه صادرکننده حکم قطعی می‌تواند پس از نقض کلیه آرای مشمول تعدد جرم به صورت هم‌زمان مقررات تکرار و تعدد را در دادنامه ادغامی اعمال کند؟
2- احکام صادره در راستای مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 قابل تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی می‌باشند یا قطعی هستند؟
3- ملاک آخرین دادگاه صادرکننده حکم قطعی چیست؟ قطعیت دادنامه اولیه یا دادنامه‌هایی که در راستای مواد 483 و یا 511 قانون آیین دادرسی کیفری صادر می‌شوند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در فرض استعلام که در خصوص فردی به لحاظ ارتکاب جرایم متعدد به طور جداگانه محکومیت‌های قطعی متعدد صادر شده است که برخی از آن‌ها مشمول احکام تکرار جرم نیز می‌باشد و پرونده‌ها جهت اعمال مقررات مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 نزد دادگاه ارسال شده است، دادگاه باید بدواً مطابق مقررات ماده 510 قانون یادشده ناظر به ماده 134 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 مقررات تعدد جرم را اعمال و در خصوص جرایمی که مشمول مقررات تکرار جرم هستند، طبق ماده 511 قانون پیش‌گفته ناظر به ماده 137 قانون مجازات اسلامی حکم مقتضی صادر کند.
2- با توجه به این‌که در مواد 510 و 511 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، به قطعیت یا قابلیت تجدید نظر و فرجام بودن حکم صادر‌شده در اجرای مواد قانونی پیش‌گفته تصریح به عمل نیامده است؛ بنابراین در خصوص موارد مذکور باید به قواعد عام حاکم بر تجدید نظر‌خواهی یا قابلیت فرجام نسبت به آراء دادگاه‌ها رجوع شود. لذا با لحاظ مواد 427، 428 و 443 قانون یادشده، آراء دادگاه‌های کیفری که در اجرای مواد 510 و 511 این قانون صادر می‌شود، حسب مورد قابلیت تجدید نظر و فرجام دارند و آراء صادر‌شده از دادگاه تجدید نظر در این راستا، قطعی است.
3- اطلاق کلمه «حکم» در عبارت «دادگاه صادر کننده آخرین حکم» منصوص در بند «الف» ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، حکم قطعی صادره در اجرای ماده 483 قانون یادشده و نیز حکم صادره در اجرای ماده 442 این قانون را شامل می‌شود.