تاریخ نظریه: 1402/10/25
شماره نظریه: 7/1402/616
شماره پرونده: 1402-186/1-616ک
استعلام:
در قتل خطای محض، در صورتی که به دلیل عدم تمکن مالی مرتکب و عاقله وی نتواند دیه را ظرف مهلت مقرر بپردازد، حسب مستفاد از ماده 470 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، دیه (اعم از نفس و غیر آن) از بیت‌المال پرداخت می‌شود. همچنین وفق بند «پ» ماده 488 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جنایت در خطای محض، ظرف مهلت 3 سال قمری می‌باشد. آیا برای پرداخت دیه قتل خطای محض توسط بیت‌المال، به دلیل عدم تمکن مالی مرتکب و عاقله وی، باید شرط مندرج در بند «پ» ماده 488 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 (ظرف 3 سال قمری) رعایت گردد یا می‌توان قبل از 3 سال قمری به محض انجام استعلامات و تحقیقات لازم و احراز عدم تمکن مالی مرتکب و عاقله وی، نسبت به درخواست پرداخت دیه از بیت‌المال اقدام کرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
در مواردی همانند ماده 470 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که به لحاظ عدم تمکن مرتکب و عاقله وی، دیه باید از بیت‌المال پرداخت شود، مهلت‌های مذکور در ماده 488 با لحاظ مواد 489 و 490 این قانون نیز باید رعایت شود؛ بنابراین در فرض سوال، در صورت مطالبه دیه توسط شاکی یا اولیای‌دم از بیت‌المال، پس از گذشت مهلت‌های مذکور در مواد 488 و 489 قانون یاد‌شده، پرونده جهت صدور حکم به پرداخت دیه از بیت‌المال، به دادگاه ارسال می‌شود.