تاریخ نظریه: 1398/12/06
شماره نظریه: 7/98/1272
شماره پرونده: ح 2721-721-89
استعلام:
مطابق ماده 445 قانون آیین دادرسی مدنی موعدی که ابتدای آن تاریخ ابلاغ یا اعلام ذکر شده است، روز ابلاغ و اعلام و همچنین روز اقدام جزء مدت محسوب نمی شود.همچنین برابر ماده 13 آیین‌نامه نحوه استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی؛ وصول الکترونیکی اوراق قضایی به حساب کاربری مخاطب در سامانه ابلاغ ابلاغ محسوب می‌شود رویت اوراق قضائی در سامانه ابلاغ با ثبت زمان و سایر جزئیات ذخیره می‌شود و کلیه آثار ابلاغ واقعی بر آن مترتب می‌گردد ورود به سامانه ابلاغ از طریق حساب کاربری و رویت اوارق از این طریق به منزله رسید است.
تبصره 1 -در ابلاغ الکترونیکی مخاطب در صورتی می‌تواند اظهار بی اطلاعی کند که ثابت نماید به لحاظ عدم دسترسی یا نقص در سامانه رایانه‌ای و سامانه مخابراتی از مفاد ابلاغ مطلع نشده است.تبصره 2 -خودداری از مراجعه به سامانه ابلاغ به منزله استنکاف از قبول اوراق قضایی موضوع ماده 70 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی محسوب می‌گردد.تبصره 3- در صورتی که دادخواست یا شکواییه به وسیله دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال نشده باشد، مراجعان موظف‌اند نسخه الکترونیکی شکواییه یا دادخواست و پیوست‌های آن را به واحد قضایی مربوط تسلیم کنند.تبصره 4 -در صورتی که ارسال پیوست‌های ابلاغیه به صورت الکترونیکی ممکن نباشد امر ابلاغ به وسیله ابلاغ نامه انجام می‌شود.
از طرف دیگر با بهره‌برداری سامانه ثنا ثبت اطلاعات و ابلاغ از طریق سامانه مذکور انجام می‌شود و این در حالی است که بعضا این امر ابلاغ بعد از ساعات اداری و یا حتی در ساعات پایانی شب صورت می‌گیرد که محتمل است مدیر کاربری دستگاه‌های دولتی موفق به مشاهده آن نگردد در حالی که از نظر بعضی از مراجع قضایی، صرف ثبت در سامانه ثنا در هر ساعتی از شبانه روز ابلاغ در آن روز محسوب می‌گردد فلذا؛ خواهشمند است جهت هر گونه رفع شبهه اعلام فرمایید منظور از روز در ماده 445 قانون آیین دادرسی مدنی، ساعات اداری است یا از طلوع آفتاب تا غروب آفتاب است و یا این‌که طول شبانه روز را در بر می‌گیرد./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
برابر بند «ز» ماده 1 آیین‌نامه نحوه استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی مصوب 1395/5/24 ریاست محترم قوه قضاییه، ابلاغ الکترونیکی عبارت است از ارسال الکترونیکی اوراق قضایی و آگهی‌ها از طریق سامانه ابلاغ؛ و برابر ماده 12 آیین‌نامه یادشده، وصول الکترونیکی اوراق قضایی به حساب کاربری مخاطب در سامانه ابلاغ، ابلاغ محسوب می‌شود و مفروض آن است که از یک سو وصول الکترونیکی اوراق قضایی به حساب کاربری همزمان و یا به فاصله نزدیکی از ارسال آن توسط کاربر محقق می‌شود و از سوی دیگر متصدیان امر ابلاغ صرفاً در ساعات اداری مشغول فعالیت می‌باشند. بنابراین بحث ابلاغ در ساعات پایانی شب و... به صورت مطرح‌شده در استعلام بعید به نظر می‌رسد. با این حال چنان‌چه متصدی امر ابلاغ؛ اوراق مربوط را در لحظات پایانی ساعت اداری ارسال و بعد از انقضای ساعت اداری به حساب کاربری واصل شود نیز موضوع مشمول ماده 445 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 خواهد بود؛ هم‌چنان‌که در ابلاغ فیریکی هم اگر مأمور ابلاغ بعد از انقضای ساعت اداری اقدام به ابلاغ کند، بر این امر آثار قانونی مترتب بوده و همان‌روز، روز ابلاغ تلقی می‌شود. ضمناً به نظر می‌رسد فلسفه این‌که قانون‌گذار روز ابلاغ را جزو مواعد محسوب نکرده است لحاظ همین موارد است که اگر ابلاغ در اواخر وقت یا ساعات اداری و پایانی روز انجام شود، خللی به حقوق مخاطب وارد نشود.