صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/07/13
برگزار شده توسط: استان یزد/ شهر یزد
موضوع
عدم تودیع وجه چک و اعمال تبصره ماده 14 قانون چک
پرسش
چنانچه بانک به درخواست ذینفع در اجرای ماده 14 قانون صدور چک اصلاحی 1376 و تبصره یک آن بدون توقیف وجه چک در حساب، اقدام به مسدود نمودن چک نماید و متعاقبا دارنده مبادرت به تقدیم دادخواست به طرفیت بانک به خواسته مطالبه وجه چک و خسارات قانونی بنماید. در فرض سوال آیا علاوه بر مسئولیت انتظامی، بانک دارای مسئولیت مدنی مبنی بر پرداخت خسارات نیز می‌باشد؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، تقسیم مسئولیت بین بانک و شعبه و متصدی بانک از باب پرداخت خسارات به چه نحو است و همچنین آیا میزان مسئولیت (خسارت) به میزان وجه چک است یا شامل خسارات دادرسی نیز می‌گردد؟
نظر هیات عالی
برخلاف برداشت‌های متفاوت در اظهارنظر اکثریت و اقلیت، آنچه از ماده 14 قانون صدور چک و تبصره یک آن حاصل می‌شود وظیفه بانک در مسدود نمودن موجودی حساب تا سقف مبلغ چک پس از صدور دستور عدم پرداخت از ناحیه ذینفع می‌باشد لذا چنانچه حساب مورد نظر فاقد موجودی باشد بانک با وظیفه دیگری مواجه نبوده و صرفاً با ارائه چک به بانک علت عدم پرداخت را اعلام خواهد نمود.
بدیهی است چنانچه حساب دارای موجودی نسبت به بخشی یا تمام مبلغ چک باشد، بانک موظف است ضمن انسداد مبلغ مزبور در گواهی عدم پرداخت علت عدم تادیه به دستور صاحب حساب یا ذینفع قید نماید و تا تعیین تکلیف از ناحیه مرجع قضایی یا ذینفع آن را حفظ نماید والا بانک خاطی دارای مسئولیت مدنی نسبت به اصل مبلغ و خسارت خواهد بود.
نظر اکثریت
در زمان درخواست ذینفع مبنی بردستورعدم پرداخت و مسدود نمودن چک، بانک تکلیفی جهت ابلاغ به ذینفع برای تودیع وجه چک به حساب ندارد و لذا چنانکه حساب بدون تودیع وجه چک توسط متصدی بانک مسدود گردد تخلفی از ناحیه بانک و متصدی بانک به عمل نیامده است و خسارتی نیز متصور نیست تا بانک یا متصدی بانک محکوم به پرداخت گردد.
نظر اقلیت
براساس مواد 3 و 14 قانون صدور چک و نظریه مشورتی شماره 5868/7 مورخ 1382/08/27و2769/7مورخ 1381/08/21اداره حقوقی چنانکه صادرکننده چک متقاضی صدور دستور مسدودی حساب باشد لزوماً باید وجه چک را در حساب مربوطه تودیع نماید و بانک نمی‌تواند بدون تامین وجه چک درحساب مذکور نسبت به مسدود کردن حساب اقدام نماید و چنانکه بدون تامین وجه چک، متصدی بانک نسبت به مسدودی حساب اقدام کند؛ چون این اقدام موجب می‌شود تا دارنده نتواند از طریق اجرای مستقیم چک اقدام کند و یا از طریق اجرای ثبت نسبت به صدور اجراییه اقدام نماید از این باب ورود خسارت به دارنده چک مسلم است و میزان مسئولیت بانک و متصدی به میزان تقصیر آنها بستگی دارد. ضمناً چنانچه غیراز صادرکننده چک، درخواست مسدودی حساب را بنماید ضرورتی به تامین وجه درحساب نمی‌باشد.