صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/10/10
برگزار شده توسط: استان قم/
موضوع
دعاوی ناشی از عقد منقطع غیر رسمی و ترک زندگی مشترک توسط زوج
پرسش
الف. آیا دعاوی ناشی از عقد موقتی که به ثبت نرسیده است در محاکم قابل استماع است؟ هرگاه زوج متعاقب انجام عقد، زندگی مشترک را رها کند و به وی دسترسی نباشد، زوجه چگونه می‌تواند برای خروج از علقه زوجیت اقدام کند؟
ب. دعوای طلاق درباره زوج‌هایی که ازدواج آن‌ها به ثبت نرسیده، قابلیت استماع دارد؟ حکم راجع به آن چگونه اجرا خواهد شد؟
نظر هیئت عالی
الف: استماع دعاوی ناشی از عقد غیر رسمی و منقطع در دادگاه‌ها بلااشکال است و به عبارت دیگر عدم رعایت ضوابط قانونی در ثبت واقعه ازدواج، مانع طرح دعوا نیست و برای خروج از علقه زوجیت به نحو مطرح در سوال از ضوابط عسر و حرج و یا فوت فرضی زوج می‌توان استفاده کرد و هرگاه خروج از علقه زوجیت منقطع مورد نظر باشد مستفاد از ماده 1120 قانون مدنی جز با بذل مدت از جانب زوج، خروج از علقه زوجیت برای زوجه ممکن نیست، مگر با فوت فرضی زوج.
ب: دعوای طلاق زوج‌هایی که ازدواج رسمی نکرده‌اند، قابل استماع است. در صورت احراز علقه زوجیت، چنان‌چه حکم طلاق صادر شود، این حکم رسماً به ثبت خواهد رسید.
نظر اتفاقی
در هر حال، موضوع قابل طرح در دادگاه است و طبق ادله عسر و حرج اقدام گردیده و رأی ابرای ذمّه زوجه نسبت به باقیمانده مدت صادر می‌شود.