صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/03/25
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر قزوین
موضوع
مسئولیت جبران خسارت در صورت اشتباه در پرداخت وجه چک به علت اختلال سیستم بانک
پرسش
شخصی جهت وصول چک به بانک محال علیه مراجعه می‌نماید، متصدی بانک به علت اختلال پیش آمده در سیستم بانک به اشتباه وجه چک را از حساب بانک برداشت نموده و به دارنده چک پرداخت می‌نماید، اکنون بانک مبلغی که به اشتباه پرداخت شده است را می‌تواند از چه شخص یا اشخاصی مطالبه نماید، از متصدی، بانک، دارنده چک و یا صادر کننده چک؟
نظر هیئت عالی
اگر متصدی بانک به مناسبت انجام وظیفه مرتکب تقصیر شده (عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی) و به اشخاص حقیقی یا حقوقی خساراتی وارد کند، مطابق ماده 11 قانون مسئولیت مدنی، خود مسئول جبران خسارت است و اگر خسارت وارد شده ناشی از نقص سیستم و... باشد، جبران آن بر عهده بانک می‌باشد؛ و در فرض سوال اگر بنابر پرداخت وجه چک نبوده یا موانع قانونی در پرداخت آن وجود داشته، لیکن به اشتباه وجه چک به دارنده پرداخت شده، بانک حق رجوع به دریافت کننده وجه را دارد.
نظر اتفاقی
به استناد ماده 11 ق.م.م اگر متصدی بانک به مناسبت انجام وظیفه عمداً یا در نتیجه بی احتیاطی خساراتی به اشخاص وارد نماید، شخصاً مسئول جبران خسارت وارده می‌باشند ولی هرگاه خسارت وارده مستند به عمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسایل ادارات و یا موسسات باشد، در این صورت جبران خسارت بر عهده اداره یا موسسه مربوطه است. پس در فرض مذکور با توجه به اینکه اختلال پیش آمده در سیستم بانکی بوده است متصدی بانک مسئولیتی ندارد و اما مستفاد از ماده 731 ق.م در صورتی که محال علیه مدیون محیل نبوده، بعد از ادای وجه حواله می‌تواند به همان مقداری که پرداخته است رجوع به محیل نماید. پس بانک به صادر کننده نیز می‌تواند مراجعه نماید و مستنداً به ماده 265 و 301 ق.م بانک به دارنده چک نیز می‌تواند رجوع نماید.