صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/12
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت
موضوع
حق واخواهی وراث پس از فوت متهم
پرسش
شخصی غیابا به اتهام انتقال مال غیر (موضوع یک دستگاه آپارتمان) به تحمل حبس و جزای نقدی محکوم و در خصوص رد مال نیز دادگاه متذکر می‌گردد به لحاظ اینکه سند رسمی بنام دیگری صادر شده، انتقال آن به نام شاکی مستلزم اجرای تشریفات قانونی می‌باشد. پس از انقضاء مهلت واخواهی و تجدیدنظر، پرونده به اجرای احکام کیفری ارسال و شاکی به استناد رای صادره تقاضای ابطال سند رسمی و انتقال آن به نام خود را می‌نماید. متعاقب آن ورثه متهم به استناد گواهی فوت و حصر وراثت اعلام می دارند که مورث آنان قبل از صدور رای غیابی، فوت نموده و به لحاظ اینکه رای صادره موجبات تضییع حقوق آنان را فراهم کرده، تقاضای واخواهی می نمایند، حالیه با توجه به احراز این موضوع که متهم قبل از صدور رای فوت نموده و دادگاه حق ورود به ماهیت را نداشته و می بایست قرار موقوفی تعقیب صادر می نمود، تکلیف دادگاه در مواجهه با واخواهی وراث متهم چیست و آیا اصولا ورثه متوفی حق واخواهی نسبت به رای غیابی را دارند؟
نظر هیئت عالی
صرف نظر از اینکه در فرض پرسش دادگاه باید در خصوص رد مال نیز حکم صادر می کرد، با توجه به بند الف ماده 13 و لحاظ ماده 505 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392 در فرض مطروحه قاضی اجرای احکام کیفری باید به لحاظ فوت محکوم علیه قرار موقوفی اجرا صادر کند و لذا با صدور قرار یاد شده بحث واخواهی نیز سالبه به انتفای موضوع است.
نظر اکثریت
با فوت مورث حق واخواهی به وراث میرسد و وراث حق واخواهی دارند. زیرا، اول باید ببینیم آیا حق واخواهی به ارث میرسد، اگر به ارث میرسد ورثه حق واخواهی دارند یا خیر؟ آیا حق واخواهی مالی است یا غیر مالی، حقوق غیر مالی قابل انتقال نیستند ولی حقوق مالی قابل انتقال هستند که در این فرض حق واخواهی حق مالی است و به ارث میرسد و باید ببینیم که آیا حق مالی شخصی است یا غیر شخصی. مثل نفقه زن حق مالی شخصی است و این حق واخواهی حق مالی غیر شخصی است. بنابراین به ارث میرسد و قابل واخواهی است و متعلق به اموال متوفی است، ولی مثلا توهین حق مالی شخصی است و قابل انتقال به وراث نیست. با وحدت ملاک می توانیم ورثه را به عنوان مقام واخواهی قبول کنیم.
نظر اقلیت
وراث حق واخواهی ندارند. زیرا در تبصره 2 ماده 406 آیین دادرسی کیفری گفته محکوم علیه حق واخواهی دارند و حرفی از وراث نزده در حالیکه در بحث تجدیدنظرخواهی گفته نماینده قانونی میتواند تجدیدنظر خواهی کند، در حالیکه اگر در واخواهی مقصود قانونگذار بود عنوان میکرد در حالیکه عنوان نکرده است.