تاریخ نظریه: 1400/10/18
شماره نظریه: 7/1400/1248
شماره پرونده: 1400-3/1-1248 ح
استعلام:
به استحضار می‌رساند رویه دوایر اجرای احکام مدنی دادگستری‌ها و شوراهای حل اختلاف مبادرت به مسدود و ممنوع الخدمات کردن شماره ملی محکومان میی‌کنند به نحوی که این اشخاص از دریافت تمامی خدمات اجتماعی محروم می‌شوند و در این خصوص به بند ح ماده 18 دستورالعمل ساماندهی و تسریع در اجرای احکام مدنی به شماره 100/108841/9000 مورخ 1398/7/30 ریاست محترم وقت قوه قضائیه استناد می نمایند و از سوی دیگر با امعان به صدر ماده و اشاره بند ح آن به مواد 17 و 19 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی که به نظر می‌رسد حاکی از ایجاد صرفاً محدودیت های مالی برای افراد مزبور می‌باشد لذا خواهشمند است نظر آن مرجع را در این زمینه که آیا اساساً محروم نمودن محکوم علیهم از دریافت خدمات اجتماعی در محکومیت های مالی صحیح می‌باشد یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، بهره‌مندی اشخاص از ارائه خدمات مبتنی بر اسناد هویتی (کارت ملی و شناسنامه) از جمله حقوق مدنی هر شخص است و اصولاً با توجه به اصل بیست و دوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نمی‌توان کسی را از این حقوق محروم کرد؛ مگر در مواردی که قانون تجویز کند. در قوانین فعلی، نصی در خصوص جواز غیر فعال کردن شماره ملی محکومان مالی وجود ندارد.
ثانیاً، صرف نظر از آن‌‌که تکالیف مقرر در ماده 18 دستورالعمل ساماندهی و تسریع در اجرای احکام مدنی مصوب 1398/7/24 صرفاً در مقام بیان وظایف مرکز آمار و فن‌آوری اطلاعات قوه قضاییه در ارتباط با دستورالعمل یادشده است و در مقام وضع مقرراتی مرتبط با حقوق اشخاص نمی‌باشد، بند «ح» ماده یادشده به صراحت ایجاد ظرفیت لازم جهت اعمال مواد 17 و 19 قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب 1394 را از تکالیف مرکز یادشده برشمرده است و به استناد این بند نمی‌توان فراتر از مقررات مذکور، محرومیت‌های اجتماعی (همانند انسداد کارت ملی از طریق اداره ثبت احوال) را تجویز کرد./