ظهر نویسی سفید سفته، چک، ضمانت، عدم واخواست سند تجاری، مسئولیت ظهر نویس

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/14
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر گلپایگان

موضوع

ظهر نویسی سفید سفته، چک، ضمانت، عدم واخواست سند تجاری، مسئولیت ظهر نویس

پرسش

صرف امضای ظهر سند تجاری مانند چک و سفته بر ضمانت دلالت دارد یا ظهرنویسی؟
اگر سند تجاری واخواست نشده باشد و دارنده آن علیه صادرکننده و ظهرنویس اقامه دعوا کند آیا در چنین فرضی صادرکننده و ظهرنویس مسئولیت تضامنی دارند؟

نظر هیئت عالی

اصل بر ظهرنویسی به منظور انتقال است که ظهرنویس یا صادرکننده دارای مسئولیت تضامنی است؛ مگر با تحقیق مشخص شود که ظهرنویسی به عنوان ضمانت به عمل آمده است که در این صورت برای تحقق مسئولیت تضامنی ضامن نیازی به واخواست و ابلاغ آن نمی‌باشد و رای وحدت رویه شماره 597 مورخ 1374/2/12 هیات عمومی دیوان عالی کشور ناظر بر این مورد است؛ لیکن در ظهرنویسی به عنوان انتقال سند تجاری برای تحقق مسئولیت تضامنی، واخواست سند تجاری ضرورت دارد.

نظر اکثریت

برابر دکترین حقوقی و نظریات مشورتی متعددی که صادر شده اگر امضاکننده ظهر سند تجاری، شخص ثالث باشد، ضامن سند تجاری و اگر دارنده سند تجاری باشد، ظهرنویس تلقی می‌شود. اگر امضاکننده ظهر سند تجاری، به عنوان ضامن یکی از مسئولان سند تجاری غیر از ظهرنویس باشد و سند تجاری نیز واخواست نشده باشد، ضامن باز هم با دیگر مسئولان سند تجاری مسئولیت تضامنی دارد، اما اگر امضاکننده ظهر سند تجاری، ظهرنویس یا ضامن وی باشد و این مطلب به اثبات برسد، برابر رای وحدت رویه شماره 597 تاریخ 1374/02/12 هیات عمومی دیوان عالی کشور، مسئولیت تضامنی ندارد.

نظر اقلیت

بر اساس ماده 247 قانون تجارت، ظهرنویسی سند تجاری حاکی از انتقال سند تجاری است، مگر این که خلاف آن ثابت شود. برابر مواد 286 و 249 از قانون تجارت اگر مقررات قانونی درباره واخواست رعایت نشده باشد، ظهرنویس مسئولیت تضامنی ندارد بلکه دارای مسئولیت مدنی است.