تاریخ نظریه: 1394/02/20
شماره نظریه: 7/94/444
شماره پرونده: 54-1/127-94
استعلام:
در دعوای مطالبه خسارت معنوی (ضرر معنوی)
1- جزء دعاوی مالی بوده یا غیر مالی ؟
2- در صورتی که دادگاه دعوا را ثابت تشخیص دهد در مقام استناد قانونی به جه ماده قانونی یا قاعده فقهی و.... بهتر است استناد شود؟
3- ایا برای تعیین خسارت معنوی، موضوع باید به کارشناسی ارجاع شود یا با توجه به اوضاع واحوال قضیه دادگاه راسا ّ نوع ومیزان وطریقه وکیفیت جبران آن را تعیین نماید ویا اینکه معیار ومبنای دیگری برای تعیین خسارت معنوی وجود دارد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- دعوای مطالبه ضررو زیان معنوی که خواهان برای جبران آن، مالی اعم از وجه نقد وغیره را مطالبه نماید، جنبه مالی داشته و هزینه دادرسی باید بر اساس ارزش مال مورد مطالبه پرداخت شود.
2- اصل 171 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بالصراحه از ضرر و زیان مادی و معنوی... نام برده است و مطابق ماده 14 قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1392، شاکی میتواند تمام ضرر و زیان مادی و معنوی و... ناشی از جرم را مطالبه نماید و تبصره 1 این ماده، زیان معنوی را تعریف نموده و بیان داشته که زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخص و خانوادگی یا اجتماعی است و قوانین دیگری نظیر مواد،1،2 ،9و10 قانون مسئولیت مدنی مصوب 1379 و مواد 1، 2، 8 ،9، و10 حمایت از مولفان، مصنفان و هنرمندان مصوب 1348، موادّی از قانون مطبوعات مصوب 1366 و اصلاحات بعدی قانون ثبت اختراعات طرحهای صنعتی و علائم تجاری مصوب 1389 و قانون حمایت از پدیدآورندگان نرم افزاری و رایانهای مصوب 1379 را نیز میتوان از مصادیق تذکر به پرداخت خسارت معنوی نام برد.
3- برای تقویم خسارت مالی زیان معنوی، دادگاه میتواند با اخذ نظر کارشناس اقدام نماید